نمودار عمق بازار چیست؟ کاربردهای نمودار عمق بازار

با ورود افراد جدید به جای معامله‌گران سنتی به دنیای رمزارزها، مفاهیم بیشتری هم در بازارهای معاملاتی ظهور کرده‌اند. اگرچه نمودارها در معاملات روزمره ما اتفاقی جدید نیستند، اما برخی از آنها حاوی داده‌های جدید و کاربردی هستند. نمودار عمق بازار یکی از همین موارد است که به شما اطلاعاتی در مورد عرضه و تقاضا می‌دهد.

در ادامه این مقاله از آکادمی مزدکس به چگونگی کارکرد عمق بازار و اهمیت آن برای سرمایه‌گذاران می‌پردازیم.

عمق بازار چیست؟

عمق بازار یا market depth به توانایی بازار برای جذب سفارشات نسبتاً بزرگ، بدون تأثیر قابل توجه بر قیمت سهام یا رمزارزها اشاره دارد. همچنین عمق بازار سطح و وسعت کلی سفارشات باز و پیشنهادات را در نظر می‌گیرد. به طور معمول، هر چه تعداد سفارش‌های خرید و فروش بیشتری وجود داشته باشد، عمق بازار بیشتر است. البته به شرطی که این سفارش‌ها به طور نسبتاً مساوی حول قیمت فعلی بازار آن رمزارز یا اوراق بهادار توزیع شوند.

عمق بازار، ارتباط نزدیکی با نقدینگی و حجم یک ارز دیجیتال یاسهام دارد، اما به این معنا هم نیست که هر رمزارزی که حجم معاملات بالایی داشته باشد، عمق بازار خوبی هم دارد. عمق بازار را می‌توان با نگاه کردن به دفتر ثبت سفارشات (order book) یک دارایی ارزیابی کرد. این شامل لیستی از سفارشات در حال انتظار برای خرید یا فروش در سطوح مختلف قیمت است. 

اگرچه نوسانات قیمت ممکن است به نوبه خود سفارشات بعدی را تحت تاثیر قرار دهد، اما این امر در عمق بازار لحاظ نمی‌شود. به عنوان مثال، اگر بازار یک ارز دیجیتال «عمیق» باشد، حجم کافی سفارشات در حال انتظار (Pending) در هر دو طرف (پیشنهاد و تقاضا) وجود دارد و از تاثیر قابل توجه یک سفارش بزرگ در قیمت جلوگیری می‌کند.

کاربرد عمق بازار یا Market Depth

داده‌های عمق بازار به معامله‌گران کمک می‌کند تا قیمت یک دارایی خاص را تخمین بزنند. برای مثال، یک معامله‌گر ممکن است از داده‌های عمق بازار برای درک میزان عرضه و تقاضا یک ارز دیجیتال یا توکن بهادار، همراه با حجم انباشته شده در هر دو طرف آن استفاده کند.

رمزارزهای با عمق بازار بالا معمولاً حجم معاملات بالایی دارند و کاملاً نقد پذیر هستند و این به معامله‌گران اجازه می‌دهد بدون تاثیر قابل‌توجه بر قیمت، سفارش‌های بزرگ را ثبت کنند.  داده‌های عمق بازار معمولاً به صورت فهرستی از سفارش‌های خرید و فروش ارایه می‌شوند. اینها برای انعکاس بهتر وضعیت بازار، بر اساس سطوح قیمت سازماندهی شده و در لحظه به‌روز می‌شوند.

در گذشته، داده‌های عمق بازار با هزینه در دسترس بودند، اما امروزه اکثر پلتفرم‌های معاملاتی نمایش عمق بازار را به صورت رایگان ارائه می‌دهند. این به کاربران اجازه می‌دهد تا لیست کاملی از سفارش‌های خرید و فروش در انتظار اجرا را همراه با سایز آن‌ها مشاهده کنند.

همچنین معامله‌گران با استفاده از داده‌های عمق بازار قادرند از نوسانات کوتاه مدت قیمت سود ببرند. به عنوان مثال، اگر یک شرکت سهامی عام شود و برای اولین بار معاملات خود را آغاز کند، معامله‌گران می‌توانند در برابر تقاضای خرید قوی ایستادگی کنند و نشان دهند که قیمت می تواند مسیر صعودی خود را ادامه دهد.

نمودار عمق بازار چگونه کار می‌کند؟

نمودار عمق بازار معمولاً در نرم‌افزارهای معاملاتی یا در وب‌سایت صرافی‌ها یافت می‌شود. این نمودار برای همه رمزارزها (به جز آنهایی که کمترین معامله را دارند) تصویری لحظه‌ای را از پوزیشن‌های خرید و فروش ارائه می‌دهد.

هنگامی که یک سفارش بزرگ (خرید یا فروش) برای یک رمزارز ایجاد می‌شود، این نمودار می‌تواند با در اختیار گرفتن تمام سفارشات موجود در سطوح مختلف، بازار را تحت تأثیر قرار دهد که در ادامه بیشتر به این مساله می‌پردازیم. 

همچنین این بحث هم وجود دارد که عمق بازار تحت تأثیر عدم تقارن اطلاعات است. یعنی بازار فرض می‌کند افرادی که سفارش‌های بزرگ انجام می‌دهند، اطلاعات بیشتر یا بهتری نسبت به افراد با سفارش‌های کوچک دارند. بنابراین اگر یک سفارش خرید بزرگ داده شود، معامله‌گران خرد برای پیوستن به آن رقابت می کنند (با این فرض که چیزی وجود دارد که آنها نمی دانند).

بنابراین اگر سفارشات در یک جهت سنگینی کند، نشان‌دهنده این است که قیمت در کدام سمت حرکت می‌کند. به عنوان مثال، اگر ۶۰ درصد سفارشات برای خرید و تنها ۴۰ درصد برای فروش باشد، احتمالاً به دلیل فشار خرید، قیمت بالا می رود.

علاوه بر این، معامله‌گران برای پی بردن به سطوح مقاومتی می‌توانند زمانی که سفارش‌های فروش از سفارش‌های خرید سبقت می‌گیرد را هم رصد کنند. آنها همچنین می‌توانند برای شناسایی سطوح حمایتی، زمان سبقت گرفتن سفارش‌های فروش از خرید را تحت نظر داشته باشند. 

عمق بازار از چه اجزایی تشکیل شده است

نمودار عمق بازار، چارتی است که به طور معمول میزان عرضه و تقاضا در قیمت‌های مختلف را نشان می دهد. این نمودار از دو منحنی تشکیل شده است . یک منحنی سبز رنگ که پیشنهادات سفارش خرید را نشان می‌دهد و یک منحنی قرمز رنگ برای درخواست‌های سفارش فروش. بنابراین معامله‌گران با مشاهده هر نقطه از یک نمودار عمق بازار از پتانسیل خرید و فروش توان در آن قیمت متوجه می‌شوند.

یکی از مشخصه‌های نمودار عمق بازار، «دیوار» است. دیوارها می‌توانند در طرف خرید یا فروش نمودار تشکیل شوند و سطوح قیمتی را نشان دهند که در آن ارزش تجمعی پیشنهاد یا درخواست به طور چشمگیری افزایش یافته است.

۱. دیوار خرید: تعداد زیادی سفارش خرید را نشان می‌دهد که معمولاً زیر قیمت فعلی قرار می‌گیرند. دیوار خرید بالا همچنین بیانگر این مساله است که معامله‌گران معتقد به کاهش بیشتر قیمت یک دارایی نیستند.

۲. دیوار فروش: در طرف مقابل، دیوار فروش قرار دارد که حاکی از آن است که معامله‌گران به افزایش قیمت یک دارایی باور چندانی ندارند.

چگونه عمق بازار را تحلیل کنیم؟

عمق بازار معمولاً به صورت نمودار یا جدولی است که قیمت‌های پیشنهادی خرید و فروش و تعداد معامله‌گرانی که مایل به خرید با این قیمت‌ها هستند را ارائه می‌دهد. در اینجا مثالی از عمق بازار برای یک سهام فرضی آورده شده است. این جدول شبیه نحوه نشان دادن عمق بازار توسط یک صرافی یا کارگزاری است.

سایز (Size)	Ask	Bid	سایز (Size)
25	5.10	5	150
50	5.30	5.25	125
100	5.56	5.50	100
125	5.80	5.75	100
150	6.10	6.00	75

ستون سایز سمت چپ، بیانگر مقدار حجم برای خرید سهام در قیمت درخواستی است. ستون سایز سمت راست، نشان می‌دهد که چه کسی مایل به فروش در قیمت پیشنهادی است. همچنین از این داده‌ها می‌توانید برای تعیین قیمت یک سفارش بزرگ استفاده کنید. مثلا برای خرید ۱۷۵ سهم، شما می‌توانید ۲۵ سهم را با قیمت ۵.۱۰ دلار، ۵۰ سهم با قیمت ۵.۳۰  دلار و ۱۰۰ سهم را با ۵.۵۶ دلار خریداری کنید.

اجازه دهید با مثالی نحوه پیش‌بینی قیمت با عمق بازار را شرح دهیم. با نزدیک شدن به ماه‌های سرد سال می‌توان پیش‌بینی کرد تقاضا برای انرژی‌های گرمایشی افزایش می‌یابد. بنابراین سرمایه‌گذاران بازار بورس که از میزان تقاضا برای این انرژی‌ها آگاه هستند، با دانستن میزان عرضه و تقاضایی که در ماه‌های سرد سال صورت خواهد گرفت، پیش‌بینی‌های تقریبی در رابطه با قیمت این انرژی‌ها را انجام داده و بر روی آن‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. 

بازار ارزهای دیجیتال هم به همین صورت است. با این تفاوت که در این بازار با دسترسی به عمق بازار که میزان سفارشات ثبت شده (چه برای خرید و چه برای فروش) را نشان می‌دهد، می‌توان به پیش‌بینی دقیق‌تری برای قیمت رمزارزها در آینده دست یافت.

عمق بازار چه پارامترهایی را نشان می‌دهد

Qty	مقدار موجود برای خرید یا فروش با قیمتی خاص
Orders	تعداد سفارش‌های معلق در قیمت خاص
Open	قیمت باز برای روز
High	بالاترین قیمت
Low	کمترین قیمت
Prev. Close	قیمت بسته شدن روز قبل
Volume	تعداد کل سهام خریداری شده یا فروخته شده در طول روز
Avg.Price	میانگین قیمت معاملاتی یک رمزارز در یک زمان معین در طول روز
LTQ	آخرین مقدار معامله شده
LTT	آخرین زمان معامله
OI	اپن اینترسنت یا قراردادهای تسویه نشده که بیانگر میزان علاقه آشکار به یک رمزارز یا سهام است

چه کسی می‌تواند عمق بازار را دستکاری کند

برای تحلیل داده‌های نمودار عمق بازار باید به این نکته توجه کنید که امکان لغو سفارشات خرید و فروش در تمامی صرافی‌ها وجود دارد و به همین دلیل برخی از سرمایه‌گذاران بزرگ با هدف دستکاری عمق بازار، اقدام به ثبت و سپس لغو سفارش‌ با حجم بالا در یک قیمت مشخص می‌کنند. مثلا فرض کنید قیمت فعلی بیت کوین ۲۰ هزار دلار است. یکی از نهنگ‌های بازار اقدام به ثبت سفارش خرید ۱۰۰۰ بیت کوین را در قیمت ۱۸ هزار دلار می‌کند که با ایجاد هیجان برای سرمایه‌گذاران خرد، یک دیوار خرید در این قیمت ایجاد می‌شود. بنابراین سرمایه‌گذاران خرد نیز اقدام به ثبت سفارش خرید در قیمت‌های نزدیک ۱۸ هزار دلار کرده و در نهایت بازار به سمتی که نهنگ‌ها می‌خواهند، هدایت می‌شود.

جمع بندی

ما در این مقاله از مزدکس قصد داشتیم به زبانی ساده و قابل فهم به بررسی اصطلاح «عمق بازار» و اهمیت شناخت آن برای معامله‌گران بپردازیم. شما با نمودار عمق بازار می‌توانید ببینید که چه تعداد معامله‌گر مایل به خرید یک ارز دیجیتال با قیمت کمتر و یا فروش آن با قیمت بالاتر هستند. بنابراین با تحلیل این داده‌ها می‌توانید سطوح مقاومت و حمایت را برای روندهای آتی قیمت پیشبینی کرده و معاملات با ریسک کمتری انجام دهید.