تاثیر بلاکچین در کسب و کارها

شاید با رشد بازار رمزارزها، نام بلاکچین زیاد به گوشتان خورده باشد. به زبان ساده، بلاکچین یک سیستم ثبت اطلاعات و گزارش است با این تفاوت که اطلاعات ذخیره‌ شده روی آن، بین همه اعضای شبکه به اشتراک گذاشته می‌شود و با استفاده از رمزنگاری و توزیع داده‌ها، امکان هک، حذف و دستکاری اطلاعات تقریباً از بین می‌رود‌. امرزوه بلاکچین یکی از فناوری‌های کلیدی است که می‌تواند باعث تحول انواع کسب‌و‌کار شود. بلاکچین با توجه به توانایی افزایش بهره‌وری و قابلیت‌هایی مانند تضمین شفافیت، کاهش اتلاف وقت و حذف بروکراسی، امکان تغییر چهره فضای کسب و کار را فراهم می‌کند. در این مقاله از آکادمی مزدکس با تاثیر بلاکچین در کسب و کارها بیشتر آشنا می‌شویم.

پیشبینی تاثیر بلاکچین در کسب و کارها

وقتی صحبت از آینده فناوری بلاکچین به میان می‌آید، پتانسیل بی‌نظیری برای ارائه ایده‌ها و مفاهیم جدید و نوآورانه در حوزه‌های مختلف دیده می‌شود. برای مثال، شرکت‌های توسعه‌دهنده بلاکچین، صنعت املاک و مستغلات را با توانمند ساختن ذینفعان برای انجام معاملات امن و حذف نیاز به واسطه، متحول می‌کنند. یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های بلاکچین این است که می تواند یک مخزن قابل اعتماد، بدون فیلتر و غیرمتمرکز از داده‌ها ایجاد کند که در سطح جهانی قابل دسترس است و این قابلیت باعث توسعه نسل سوم اینترنت خواهد شد. طبق پیش‌بینی IDC، تا پایان سال 2024، بودجه سالانه ورود اطلاعات در بلاکچین به رقم 19 میلیارد دلار خواهد رسید.

طبق تحقیقات مرکز گارتنر، ارزش تجاری سالانه‌ فناوری بلاکچین تا سال 2030 در حدود 3.1 تریلیون دلار خواهد بود. این تحقیقات به وضوح نشان می دهد که سیستم‌های مبتنی بر بلاکچین تا همان سال 10 تا 20 درصد زیرساخت‌های اقتصادی جهانی را اداره خواهند کرد.

طبق آمار منتشر شده در مجله Statista، درآمد فناوری بلاکچین در سال‌های آینده به شدت افزایش خواهد یافت و تا سال ۲۰۲۵ از ۳۹ میلیارد دلار فراتر خواهد رفت.

اکنون که حوزه آینده بلاکچین را مورد بحث قرار دادیم، بیایید به راه‌های مختلفی که توسعه بلاکچین می‌تواند به تغییر کسب‌وکار کمک کند نگاه کنیم.

مزایای استفاده از بلاکچین در کسب و کارها

فناوری بلاکچین مزایای متعددی برای کسب‌وکارها ارائه می‌کند و با استفاده از کاهش هزینه‌، زمان و افزایش اعتماد، راه‌های جدیدی را برای اصلاح مدل‌های کسب‌وکار موجود معرفی می‌کند. در این قسمت راهکارهای تاثیر بلاکچین در کسب و کارها را توضیح خواهیم داد.

افزایش اعتماد: بلاکچین اعتماد بین نهادهای را بهبود می‌بخشد. در نتیجه، نهادها مایلند معاملات تجاری یا اطلاعات خود را بدون دخالت واسط یا شخص ثالث وارد بلاکچین کنند. اعتمادسازی یکی از مهمترین مزایای بلاکچین است. یکی از ابتدایی‌ترین کاربردهای بلاکچین این است که اطلاعات را برای افرادی که در معامله شرکت نکرده‌اند ولی به اطلاعات یک معامله یا تراکنش نیاز دارند فراهم می‌کند. معاملات بیت کوین یا دیگر ارزهای دیجیتال که بین افراد انجام می‌پذیرد، برای همگان قابل مشاهده است. همچنین اطلاعات بیمارانی که در بیمارستان‌ها ثبت می‌شود می‌تواند به صورت امن بین همه پزشکان یک کشور به اشتراک گذاشته شود.

بهبود امنیت و حریم خصوصی: یکی از مهمترین مزایای فناوری بلاکچین، امنیت بالای آن است. در اصل هک‌ کردن آن تقریبا غیرممکن است. امنیت ارائه شده توسط بلاکچین از نحوه عملکرد این فناوری سرچشمه می‌گیرد. رمزگذاری روی اطلاعات به نحوی انجام شده که برای تغییر یک قسمت از داده باید بتوانید داده بعدی و قبلی را نیز تغییر دهید و با توجه به این مساله نفوذ به این شبکه غیرممکن است. همچنین با توجه به اینکه اطلاعات به صورت متمرکز نگهداری نمی‌شوند، امکان گم شدن و یا تغییر از سمت خرابکاران به حداقل می‌رسد.

کاهش هزینه: یکی از تاثیرات بلاکچین بر کسب و کارها کاهش هزینه در یک سازمان است. این تکنولوژی با بالا بردن بازدهی فرایندها و کاهش خطاهای انسانی به سازمان‌ها در کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند. همچنین هزینه‌های مربوط به جمع‌آوری، ویرایش و جمعبندی داده‌ها که به روش دستی انجام می‌شود کاهش می‌یابد. توانایی بلاکچین برای تسهیل آمار، شرکت‌های واسط پردازش کننده اطلاعات را حذف می‌کند و بودجه در نظر گرفته شده برای این منظور به شدت کاهش می‌یابد.

افزایش بازدهی: فناوری بلاکچین فرایندهای وقت‌گیر و خطای انسانی را به شدت کاهش می‌دهد. بلاکچین می‌تواند تراکنش‌ها را در کمتر از چند ثانیه اجرا کند. به عنوان مثال، والمات از سیستم ردیابی Hyperledger Fabric برای ردیابی محصولات فروخته شده در آمریکا استفاده می‌کند، که با استفاده از این روش کل محاسبات در کمتر از دو ثانیه انجام می‌شود. این شرکت در صورت استفاده از روش‌های سنتی قبلی خود برای انجام این کار به یک هفته زمان نیاز داشت!

صحت داده‌ها: مدیران صنایع مختلف در حال بررسی و پیاده‌سازی سیستم‌های مبتنی بر بلاکچین برای حل مشکلات پیچیده و قدیمی خود هستند. استفاده از بلاکچین برای تایید اطلاعات رزومه متقاضیان شغلی را می‌توان مثالی برای این مورد در نظر گرفت. بر اساس مطالعات، تعداد قابل توجهی از افراد رزومه خود را به صورت جعلی تکمیل کرده و ارسال می‌نمایند و مدیران کسب و کارها مجبور هستند این اطلاعات را به صورت دستی بررسی و اصلاح نمایند. یک نرم‌افزار مبتنی بر بلاکچین می‌تواند داده‌های مربوط به فارغ التحصیلان و مدارک آنها را از دانشگاه‌ها و ارگان‌های مختلف استخراج کرده و دو مشکل واقعی بودن و زمان بر بودن بررسی اطلاعات را رفع نماید.

ایجاد قراردادهای هوشمند: قراردادهای هوشمند یکی از بهترین قابلیت‌های بلاکچین برای تحول کسب و کار هستند. همانطور که از نامشان پیداست، تمامی قوانین و قواعد قرارداد با استفاده از برنامه‌نویسی برای هر دو طرف قرارداد ایجاد می‌شود. در نتیجه قرارداد فقط در زمانی قابل قبول است که شرایط تعریف شده برای آن به صورت کامل برآورده شود. استفاده از قراردادهای هوشمند، می‌تواند به کسب و کار ها کمک کند بدون نیاز به مقامات نظارتی ، شرکت‌های خصوصی و دولتی قراردادهای مختلف را اجرا کنند.

افزایش رضایت مشتریان: بلاکچین با ایجاد شفافیت، ساده‌سازی، افزایش اعتماد به فرایندهای تجاری، تعامل با کاربر را بهبود می بخشد. کاربران یا مشتریان یک کسب و کار تا حد زیادی به امنیت داده‌های نگهداری شده در سازمان اعتماد دارند، همچنین مدیر سازمان در کمترین زمان ممکن می‌تواند مشتریان وفادار یا مهم خود را شناسایی کند.

نمونه‌هایی از تاثیر بلاکچین در کسب و کار

در این قسمت می‌خواهیم با نمونه‌های عملی اجرا شده سیستم‌های مبتنی بر بلاکچین در حوزه‌های مختلف بیشتر آشنا شویم:

بلاکچین در حوزه سلامت

استفاده از بلاکچین در بخش سلامت مطمئناً یکی از درخشان‌ترین ایده‌های تجاری بلاکچین در عصر مدرن است. هم بازیگران خصوصی و هم ارگان‌های دولتی می‌توانند از شفافیت، تغییرناپذیری، و غیر متمرکز بودن دفتر کل عمومی بلاکچین برای نگهداری و دسترسی به اطلاعات خود استفاده کنند. کسب و کارهای فعال این حوزه می‌توانند از بلاکچین برای ذخیره امن اطلاعات بیماران استفاده کنند، همچنین با استفاده از قرارداد‌های هوشمند از تقلب و ثبت اطلاعات نادرست هنگام ارتباط با شرکت‌های بیمه‌ جلوگیری کنند.

پلتفرم BurstIQ: این پلتفرم به شرکت‌های حوزه سلامت کمک می‌کند تا حجم عظیمی از داده‌های بیماران را به صورت ایمن مدیریت کنند. بلاکچین این شرکت حفظ، به اشتراک‌گذاری و یا صدور مجوزهای دسترسی را با رعایت قوانین سازمان HIPAA امکان‌پذیر می‌کند.

کمپانی ProCredEx: این کمپانی، یک شبکه بلاکچینی برای حوزه سلامت ایجاد کرده که داده‌های پیچیده و حجیم را قابل ردیابی می‌کند. با استفاده از این شبکه شما می‌توانید با در نظر گرفتن قوانین رگولاتوری‌های بخش سلامت، اطلاعات را بین ارگان‌های مختلف به اشتراک بگذارید. 

بلاکچین در حوزه مالی

یکی از مزایای بلاکچین در سطوح بالا این است که اشخاص ثالث را از معامله حذف می‌کند. به عبارت دیگر، معامله مالی در این فناوری به هیچ پشتوانه بانکی یا دولتی احتیاج ندارد و این به معنای حذف کارمزد است. در گزارشی ادعا شده که فناوری بلاکچین می‌تواند هزینه‌های زیرساخت هشت بانک از 10 بانک سرمایه‌گذاری بزرگ جهان را به طور متوسط 30٪ کاهش دهد؛ این مبلغ به 8 تا 12 میلیارد دلار پس‌انداز سالانه برای این بانک‌ها تبدیل می‌شود. با استفاده از بلاکچین در مسائل مالی هیچ تراکنشی را نمی‌توان تغییر داد یا حذف کرد. همه تغییرات در بلاکچین‌های عمومی قابل‌مشاهده‌اند. 

پلتفرم مزدکس: در مزدکس شما می‌توانید به انواع دارایی‌ها که به کمک بلاکچین ‌توکن‌سازی شده‌اند دسترسی داشته باشید. مزدکس به عنوان اولین شرکت فعال در حوزه فناوری توکن‌سازی دارایی‎‌ها، توسط سازمان بورس و اوراق بهادار مجوز توکن‌سازی را دریافت و در حال حاضر ۳ صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس (ETF) را عرضه کرده است.

مستر کارت: این شرکت در اواخر سال 2017 شبکه بلاکچین خود را راه‌اندازی کرد تا بانک‌ها و بازرگانان شریک را قادر به پرداخت‌هایی سریع‌تر و مطمئن‌تر کند. از سرویس بلاکچین مسترکارت می‌توان برای انجام معاملات کارت اعتباری و از بین بردن کار‌های مدیریتی با استفاده از قوانین قرارداد هوشمند و تسریع در تسویه‌حساب معاملات استفاده کرد.

رابین هود: صرافی رابین هود (Robinhood) یک پلتفرم معاملاتی بدون کمیسیون است که بعد از راه‌اندازی در سال ۲۰۱۵ موفقیت‌های زیادی را کسب کرده است. این پلتفرم دارای بیش از ۱۰ میلیون کاربر و میلیارد‌ها دلار تراکنش در روز است که به صورت غیر متمرکز و توسط قراردادهای هوشمند توسعه داده شده در بلاکچین اجرا می‌شوند.

بلاکچین در حوزه انتخابات

در برخی کشورها که بحث تقلب در انتخابات میان احزاب سیاسی مطرح است، رای‌گیری منصفانه می‌تواند با بلاکچین فراهم شود. این فرایند به نوعی شفاف، امن، سریع و نوآورانه است. رأی دهنده می‌تواند به غرفه رای متصل شده یا آن را با کامپیوتر یا ابزار الکترونیک خود دانلود کند. بعد با هویت منحصر به فرد خود برای رای دهی استفاده کند. بلاکچین به‌عنوان یک منبع ذخیره غیرمتمرکز برای آرا محسوب می‌شود. هنگامی که داده‌ها ثبت شدند، دیگر قابل اصلاح یا تغییر نیستند و در صورت نیاز هر رای قابل ردیابی است.

کشور سیرالئون: در ۷ مارس ۲۰۱۸، سیرالئون به عنوان اولین دولت جهان شناخته شد که از تکنولوژی بلاکچین در انتخابات ریاست جمهوری خود استفاده کرد. این تکنولوژی به طور مستقیم برای رای دادن استفاده نشده بود، بلکه در کنار فرآیند عادی به عنوان اثباتی بر امکان برگزاری انتخابات با استفاده از تکنولوژی بلاکچین مطرح شد.

این امر باعث شد تا طوفان رسانه‌ای ایجاد شود؛ تا جایی که دولت سیرالئون استفاده از بلاکچین را انکار نمود و مقامات دولتی مجبور شدند این مسئله را اصلاح کنند. این کشور اعلام کرد سعی داشته تا همۀ امکانات خود در رابطه با سیستم‌های رای‌گیری جدید را نشان دهد. کمیسیون ملی انتخابات در سیرالئون همچنان علاقمند است تا از بلاکچین برای برگزاری انتخابات آتی این کشور استفاده کند.

بلاکچین در اینترنت اشیا IOT

بلاکچین در اینترنت اشیا (IoT)، به عنوان یک سیستم قابل اعتماد و مقاوم در برابر تقلب و جعل اطلاعات، نقش مهمی را ایفا می‌کند. برای مثال، با استفاده از بلاکچین، می‌توان اطلاعات دمای یک حسگر را از طریق شبکه اینترنت اشیا ارسال و تضمین کرد این اطلاعات بدون تغییر و با اطمینان کامل، از منبع به مقصد منتقل شده‌اند. به دلیل اینکه بلاکچین توانایی تضمین اعتماد و امنیت را دارد، می‌توان از آن برای اتصال دستگاه‌های IoT به شبکه اینترنت استفاده کرد. با استفاده از بلاکچین، دستگاه‌های IoT می‌توانند به شبکه اتصال یابند و بدون هیچگونه نگرانی در مورد امنیت و حریم خصوصی، اطلاعات را جمع‌آوری و ارسال کنند.

شبکه هلیوم: هلیوم یک شبکه اینترنت بی سیم و همتا به همتا با برد زیاد است که به صورت جهانی و توزیع شده، فعالیت می‌کند. بلاکچین هلیوم در ۲۹ جولای ۲۰۱۹ راه‌اندازی شد. این بلاکچین از پروتکل اجماع “Honey Badger BFT” بهره می‌برد. همچنین نودهای (Node) این شبکه برای ارسال و دریافت اطلاعات از اجزای شبکه، باید توسط الگوریتم اثبات پوشش “Proof of Coverage” پشتیبانی خود از ایجاد شبکه وایرلس را اثبات کنند.

استارتاپ آتونومی: این استارت آپ نمونه دیگری از شرکت‌های فعال در حوزه اینترنت اشیا است که از تکنولوژی بلاکچین برای برقراری ارتباط دستگاه‌ها با یکدیگر استفاده می‌کند. هدف اصلی این شرکت افزایش امنیت اشیا متصل به هم به صورت غیرمتمرکز بوده و می‌‌تواند میلیاردها شی مختلف را به سادگی و در امنیت کامل به هم متصل سازد.

بلاکچین در صنعت بیمه 

متاسفانه صنعت بیمه با داشتن سابقه طولانی، بسیاری از قوانین آن قدیمی شده است. هنوز خیلی از مقررات بر روی قراردادهای کاغذی نوشته می‌شوند و مشتریان برای ثبت درخواست خود از طریق تماس تلفنی اقدام می کنند.

با وجود کارآمد بودن روش‌های بالا، احتمال ایجاد خطای انسانی و سوء استفاده از اطلاعات، می‌تواند منجر به خطراتی مانند از بین رفتن یا دستکاری اطلاعات شود. بر اساس گزارش سازمان ضد کلاهبرداری بیمه، کلاهبرداری تنها ۱۰ درصد از کل خسارات بیمه اموال و تلفات را تشکیل می‌دهد و منجر به سرقت سالانه حداقل ۸۰ میلیارد دلار از مصرف کنندگان آمریکایی می شود.

Etherisc: این پروژه با ارائه بیمه خدمات پرواز غیرمتمرکز، به مسافران امکان می‌دهد تا در صورت تاخیر پرواز، بدون نیاز به ارائه درخواست‌های پیچیده، خسارت خود را دریافت کنند.

بلاکچین در دفتر اسناد رسمی

یکی از بهترین حوزه‌هایی که می‌تواند از بلاکچین برای بهبود فرایندها استفاده کند دفتر اسناد رسمی است چرا که این سیستم تا حد زیادی به بروکراسی وابسته است. یعنی تمامی اطلاعات در قالب برگه‌ها ذخیره می‌شوند. پس خطر تغییر و دستکاری آنها از سمت طرفین یا سایر افراد وجود دارد. روند محضرسازی باعث می‌شود اصالت اسناد حفظ شود. در حال حاضر فرایند محضرسازی چندان بر پایه فناوری انجام نشده و خلاء‌های قانونی زیادی دارد. بلاکچین می‌تواند نحوه محضرسازی را متحول کند. دیگر نیازی به تعیین اعتبار اسناد در طول این فرایند نیست. چون شفافیت و تغییر ناپذیری بلاکچین در این زمینه مفید است. همچنین اثبات وجود اسناد هم فرایندی ضروری در ثبت اسناد است. برای مثال، در ابتدای کار نقل و انتقال اسناد، می‌توان با بلاکچین از ذخیره اسناد و زمان تهیه آنها اطمینان پیدا کرد. این فرایند دارای دقت صددرصدی است و بعد از نگارش داده در بلاکچین دیگر قابل تغییر نیست.

استارت آپ Silent Notary: با این نرم‌افزار نیازی به مراجعه به دفاتر اسناد رسمی نخواهید داشت. در اصل شعبه‌ای از دفتر اسناد‌رسمی در جیب‌شماست و پروسه امضا و تایید قرارداد فقط با یک کلیک انجام می‌شود. البته این استارت‌آپ در حال گذراندن مراحل اولیه این پروسه بوده و استفاده از آن برای ثبت و تایید مدارک به صورت کامل عملی نشده است.

کلام آخر

بلاکچین‌­ها اساسا نحوه تعامل ما با معاملات و به تبع آن، مدیریت فرآیند کسب و کارهای مختلف را تغییر می­‌دهند. این فناوری هم مانند فناوری­‌های دیگر در ابتدای ورود خود با چالش‌­هایی همراه است که امید می­‌رود به مرور زمان توسط افراد و سازمان‌­های مختلف رفع شود تا از فرصت‌­های آن بتوان نهایت استفاده را کرد.

مزدکس به عنوان یکی از شرکت‌های پیشگام در حوزه بلاکچین و توکن‌سازی برای دارایی‌های مختلف سعی دارد چالش‌های موجود را پشت سر گذاشته و خدمات مبتنی بر بلاکچین را در اختیار کاربران و شرکت‌ها قرار دهد.