استیبل کوین الگوریتمی چیست و چگونه کار می‌کند؟

استیبل کوین‌ها ارزهای دیجیتالی هستند که ارزش آنها به یک ارز فیات یا دارایی دنیای واقعی گره خورده و با استفاده از تکنولوژی بلاکچین کار می‌کنند. کارایی، تمرکززدایی و ثبات قیمت، سه هدف اصلی استیبل کوین‌ها می‌باشد. رایج‌ترین نوع استیبل کوین‌ها، استیبل‌کوین متمرکز یا با پشتوانه فیات است که معروف‌ترین آنها تتر (USDT) می‌باشد. این استیبل کوین توسط دارایی‌های نقدی و اوراق قرضه تضمین می‌شود. با توجه به اهداف اصلی ارزهای دیجیتال یعنی تمرکززدایی و شفافیت، استیبل کوین‌های متمرکز همیشه مورد انتقاد بوده‌اند و همواره وجود استیبل کوینی که توسط یک سازمان متمرکز کنترل نشود، احساس می‌شد. از این رو، استیبل کوین‌های الگوریتمی معرفی شدند. از آنجایی که حفظ ثبات استیبل کوین‌های الگوریتمی توسط نهادی مرکزی انجام نمی‌شود، کاملا با فلسفه ارزهای دیجیتال هماهنگی دارند. در این مقاله از آکادمی مزدکس با مفهوم و ویژگی‌های استیبل کوین‌های الگوریتمی آشنا خواهید شد.

استیبل کوین الگوریتمی چیست؟

استیبل کوین‌های مبتنی بر الگوریتم، به کدهایی شفاف یا همان الگوریتم‌ها وابسته هستند و برای حفظ ارزش خود، به ذخیره وثیقه فیزیکی نیاز ندارند. در اصل این الگوریتم‌ها هستند که با افزایش تقاضا برای خرید استیبل کوین، عرضه را افزایش و با کاهش تقاضا برای خرید، عرضه را کاهش می‌دهند. برای مثال فرض کنید استیبل کوینی داریم که قیمت آن یک دلار آمریکا است. وقتی قیمت استیبل کوین به سمت بالاتر از یک دلار حرکت کند، الگوریتم مربوطه تعداد توکن‌های درگردش را افزایش می‌دهد تا فشار فروش بیشتر شده و قیمت کاهش یابد. همچنین در زمانی که قیمت در حال حرکت به سمت پایین است، الگوریتم تصمیم میگیرد مقداری از توکن‌ها را خریداری و بسوزاند تا عرضه کمتر شده و قیمت به یک دلار نزدیک شود. در این مدل استیبل کوین‌ها، هیچ نیازی به نظارت رگولاتوری و وجود یک دارایی فیزیکی جهت وثیقه شدن وجود ندارد که این یکی از مزیت‌های مهم استیبل کوین‌های الگوریتمی است.

انواع استیبل کوین الگوریتمی

طراحان استیبل کوین الگوریتمی، از مکانیزم‌های مختلفی برای همسان‌سازی قیمت استفاده می‌کنند. بر خلاف بیشتر استیبل کوین‌ها که با ذخیره ارز فیزیکی، ارزش خود را حفظ می‌کنند، نحوه حفظ ارزش این استیبل کوین‌ها در بلاکچین به صورت شفاف قابل مشاهده است. استیبل کوین‌های الگوریتمی به سه دسته اصلی زیر تقسیم می‌شوند:

استیبل کوین Rebase

در استیبل کوین‌های الگوریتمی Rebase عرضه پایه برای قیمت‌گذاری دستکاری می‌شود. این پروتکل متناسب با انحراف قیمت از یک دلار، عرضه در گردش را اضافه کرده یا توکن می‌سوزاند. اگر قیمت هر توکن بیشتر از یک دلار باشد، پروتکل توکن بیشتری ایجاد می‌کند و اگر قیمت کمتر از یک دلار باشد، پروتکل مقدار مورد نیازی از توکن‌ها را خریداری و می‌سوزاند.

استیبل کوین Seigniorage 

در این نوع استیبل کوین‌ها، از یک سیستم چند گانه ارزی برای تنظیم قیمت استفاده می‌شود و حداقل یک ارز دیگر برای تسهیل این ثبات ایجاد می‌گردد. در اصل مدل‌های Seigniorage  ترکیبی از مکانیسم‌های مبتنی بر پروتکل و مکانیسم‌های بازار آزاد می‌باشند. 

استیبل کوین کسری-الگوریتمی 

این نوع استیبل کوین‌ها که در حال محبوب شدن می‌باشند، از ترکیب مدل سینورژ و استیبل کوین‌های متمرکز بهره می‌گیرند. استیبل کوین‌های کسری – الگوریتمی از بهترین مدل‌های الگوریتمی به همراه استفاده از دارایی وثیقه شده استفاده می‌کنند. فراکس فایننس یکی از پیشگامان این مدل می‌باشد.

مزایای استیبل کوین الگوریتمی 

کارمزد کم: پروژه‌های استیبل کوین الگوریتمی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در مقایسه با سایر روش‌های پرداخت و استیبل کوین‌های متمرکز، کارمزد کمتری پرداخت شود.

افزایش حریم خصوصی: با توجه به ساختار استیبل کوین‌های الگوریتمی و عدم نظارت توسط یک نهاد مرکزی، این استیبل کوین‌ها سطح بالاتری از حریم خصوصی را برای کاربران فراهم می‌کنند.

دسترسی جهانی: استیبل کوین‌های الگوریتمی برای هر فردی که به شبکه اینترنت دسترسی دارد در دسترس است و به کاربران این امکان را می‌دهند تا به راحتی برای حفظ ارزش دارایی خود و یا انتقال پول از آنها استفاده کنند. این در حالیست که اگر شرکت ناظر بر ارز تتر، ایرانی بودن شما را تشخیص دهد به دلایل تحریم می‌تواند دارایی شما را مسدود کند.

معایب استیبل کوین الگوریتمی

استیبل کوین‌های الگوریتمی همانند دیگر ارزهای دیجیتال معایبی هم دارند که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم:

نوسانات: زمان زیادی از تولد استیبل کوین‌های الگوریتمی نگذشته و هنوز ممکن است قیمت آنها نوسان زیادی نسبت به استیبل کوین های قدیمی مثل تتر داشته باشد.

رگولاتوری: هنوز قانونگذاری مشخصی برای استیبل کوین‌های موجود اجرا نشده و نحوه نظارت بر استفاده از آنها برای دولت‌ها و سایر نهادهای نظارتی مشخص نیست.

کمبود نقدینگی: یک استیبل کوین ممکن است فاقد نقدینگی مورد نیاز باشد، اما این مشکل در استیبل کوین الگوریتمی بسیار حیاتی است. این کوین‌ها وابستگی شدیدی به کاربران دارند و در واقع اعتماد معامله‌گران است که باعث بهتر شدن کارکرد الگوریتم و ثبات ارزش استیبل کوین الگوریتمی می‌شود.

معرفی استیبل کوین‌های الگوریتمی

آمپلفورث (AMPL) 

پروتکل امپلفورت به گونه‌ای طراحی شده که زمانی که قیمت AMPL از یک دلار بیشتر می‌شود، عرضه این توکن افزایش و زمانی که قیمت از یک دلار کمتر شود، عرضه AMPL را کاهش می‌دهد. در نتیجه، موجودی شما نیز تغییر می‌کند. به عنوان مثال اگر شما ۱۰۰ AMPL داشته باشید و ۱ درصد اصلاح عرضه رخ دهد، شما صاحب 101 توکن خواهید شد و بالعکس.

استیبل کوین USDD

این ارز یک استیبل کوین غیرمتمرکز در اکوسیستم ترون است که در می 2022 توسط بنیانگذار ترون جاستین سان راه‌اندازی شد. برای ایجاد استیبل کوین USDD، ترون تمام منابع خود را جهت توسعه USDD بسیج کرد. در USDD به‌عنوان یک استیبل کوین الگوریتمی که الگوریتم آن با مبنای محکم ریاضی ایجاد شده، افزایش قیمت منجر به انتشار تعداد توکن بیشتر می‌شود. 

استیبل کوین USDD مستقیما توسط DAO‌‌ ترون مدیریت می‌شود و با نسبت 1:1 با دلار آمریکا قفل شده‌ است. این یعنی هر USDD برابر یک دلار آمریکا است. پس از سقوط استیبل کوین الگوریتمی شبکه Terra یعنی UST، برای جلوگیری از بروز اتفاقی مشابه برای USDD بیش از 2 میلیارد دلار به ذخایر این ارز اضافه شد تا در مقابل کاهش قیمت به دلایل مختلف از جمله فروش ناگهانی سرمایه‌‌گذاران، محافظت شود.

استیبل کوین UST

استیبل کوین الگوریتمی ترا که زمانی سومین استیبل کوین از نظر حجم معاملات بود، در مه 2022 زمانی که پیوند دلاری خود را در بحبوحه سقوط گسترده بازار کریپتو از دست داد، در صدر اخبار ارزهای دیجیتال قرار گرفت. در پروتکل ترا لونا، یک سیستم دو ارزی سینورژ شامل استیبل کوین ترا با نماد UST و توکن حاکمیتی لونا با نماد LUNA وجود داشت که از تعامل این دو برای حفظ گره‌خودرگی ارزش دلاری ترا یو اس دی استفاده می‌شد. سال گذشته مهاجمان شروع به فروش گسترده توکن‌های UST کردند که باعث فاصله گرفتن قیمت آن از ارزش 1 دلاری و عرضه توکن‌های لونای بیشتر شد. از آنجایی که لونا تنها وثیقه پشتوانه این استیبل کوین بود، شرکت پشتیبان این رمز ارز با فروش بیت کوین در خزانه خود، توکن‌های یو اس تی اضافی را از بازار خریداری کرد.

با این حال، این اقدام نیز کافی نبود و با کاهش هرچه بیشتر قیمت بیت کوین، دی‌پگ شدن ترا یو اس دی نیز افزایش یافت. پس از این اتفاقات، تریدرها با ترس بیشتری شروع به فروش UST های باقی‌مانده در صرافی‌ها کردند که فاصله گرفتن هرچه بیشتر و تولید توکن‌های لونای بیشتر در بازار را به‌دنبال داشت. در نهایت تمام تلاش بنیانگذاران این استیبل کوین بی‌نتیجه ماند و UST ارزش دلاری خود را از دست داد.

استیبل کوین دای 

دای یک استیبل کوین الگوریتمی می‌باشد که همواره قیمت خود را نزدیک به یک دلار نگه داشته است. قیمت DAI از طریق قرارداد هوشمند که به صورت خودکار اجرا می‌شود، تحت کنترل قرار می‌گیرد. اگر قیمت دای از یک دلار فاصله بگیرد، توکن‌های MKR (توکن‎ حاکمیتی اکوسیستم میکردائو) سوزانده یا ایجاد می‌شوند تا قیمت دای دوباره تثبیت شود.

الگوریتم MakerDAO به صورت خودکار قیمت رمز ارز DAI را مدیریت می‌کند تا سیستم به هیچ فرد مورد اعتمادی برای این کار نیاز نداشته باشد. به همین خاطر است که دای یک استیبل کوین کاملا غیرمتمرکز محسوب می‌شود. به‌غیر از ژانویه تا مارس سال 2020 (دی تا اسفند 98) که سقوط بازار رمز ارزها باعث نوسانات شدید قیمت دای و ثبت سقف تاریخی 3 دلاری و همچنین کف تاریخی 0.897 دلاری شد، این استیبل کوین تا به امروز در سال 2023 ثبات نسبتا خوبی داشته و نوسانات بسیار اندکی را از نرخ یک دلاری تجربه کرده است. 

کلام آخر

استیبل‌کوین‌های الگوریتمی، مزایای بیت کوین را با ثبات قیمتی بیشتر ارائه می‌دهند. این تکنولوژی برای معامله‌گرانی که می‌خواهند وارد بازار ارزهای دیجیتال شوند و همچنین کاربران عادی که به دنبال راهی سریع و مطمئن برای پرداخت هستند، مفید به نظر می‌رسد. از سوی دیگر، استیبل کوین‌ها یک فناوری جدید هستند که هنوز به طور کامل آزمایش نشده‌اند. در آینده، کاربردها و مزایای واقعی این فناوری روشن خواهد شد. این نوع توکن‌ها از روشی نوآورانه برای مدیریت قیمت با پیوند ارزششان به دارایی‌های دنیای واقعی؛ استفاده می کنند که شاید بزرگترین ویژگی ارزهای دیجیتال در مقابل ارزهای فیات باشد. امروزه گروهی از متخصصین در تلاش‌اند تا نوآوری‌های بیشتری برای استیبل‌کوین‌های الگوریتمی ایجاد کنند. از مزایای استیبل کوین‌های الگوریتمی می‌توان به کارمزد پایین، افزایش حریم خصوصی، دسترسی جهانی و سرعت تراکنش بی‌نظیر آن‌ها اشاره کرد. با این حال، برخی معایب مانند نوسانات غیرمعمول، نامشخص بودن قوانین دولتی و کمبود نقدینگی، مواردی هستند که باید قبل از سرمایه‌گذاری در این نوع توکن‌ها در نظر گرفت.