توکن، دارایی دیجیتال و بلاکچین

مفهوم توکن‌سازی دارایی‌ها توانسته نگاه ما را نسبت به کسب‌وکارها، محصولات و خدمات باز تعریف کند و نمایش ارزش‌های دنیای واقعی را در دنیای مجازی ممکن سازد. امروزه فناوری بلاکچین برای مشکل انتقال مالکیت یک دارایی به صورت دیجیتال (بدون نیاز به واسطه‌ها) راه‌حلی فراهم کرده است و آن چیزی نیست جز توکنایز دارایی ها. اما بلاکچین و دارایی‌ها چگونه از طریق توکن‌سازی به یکدیگر متصل می‌شوند و دنیای معاملات را متحول می‌سازند؟ با ما در ادامه این مقاله از آکادمی مزدکس همراه  باشید.

مقایسه توکن با دارایی دیجیتال

توکن‌ها واحدهایی هستند که یک دارایی دیجیتال را در بلاکچین نمایندگی می‌کنند. آنها نه تنها می‌توانند به عنوان ابزار مبادله و پرداخت عمل کنند، بلکه می‌توانند یک شی فیزیکی یا مجازی را نیز به تصویر بکشند. بنابراین یک توکن به معنای واقعی کلمه می‌تواند هر چیزی را نشان دهد: از سهام یک شرکت گرفته تا حق استفاده از خدمات، مالکیت یک اثر هنری، طلا و غیره.

توکن‌ها را نباید با خود دارایی اشتباه گرفت. توکن نشان دهنده یک دارایی است و به عنوان ابزاری برای مالک آن عمل می‌کند تا در صورت لزوم علیه صدور آن ادعا کند. اما دارایی دیجیتال به هر چیزی که در قالب دیجیتال وجود داشته باشد و حق استفاده از آن را به همراه دارد می‌گویند. بنابراین داده‌هایی که این ویژگی را ندارند دارایی دیجیتال محسوب نمی‌شوند. به طور کلی می‌توانیم دارایی‌های دیجیتال را به دو دسته بزرگ تقسیم کنیم: 

• دارایی‌های دیجیتال مبتنی بر ارزش
• دارایی‌های دیجیتال مبتنی بر ابزار

دارایی دیجیتال مبتنی بر ارزش

دارایی‌های دیجیتال مبتنی بر ارزش، شامل دارایی‌هایی هستند که هر نوع ارزش واقعی و دارایی‌های دیجیتال بومی را نشان می‌دهند؛ مثل دارایی‌های توکنایز شده و دارایی های بومی دیجیتال.

برای مطالعه بیشتر: آشنایی با مزایای توکنایز دارایی ها

دارایی‌های توکنایز شده: توکن‌هایی که نشان دهنده کالا، سهام، اوراق قرضه، املاک و به طورکلی چیزهایی که می‌توانند از دیجیتالی کردن «اشیا و کاغذ» به دست آیند و از طریق بلاچین در دنیای دیجیتال قرار گیرند.

دارایی‌های بومی دیجیتال: نوع دیگری از دارایی های دیجیتال که بهترین نمونه آن بیت کوین است (زیرا به هیچ شکل دیگری در دنیای واقعی وجود ندارد).

دارایی دیجیتال مبتنی بر ابزار

این گروه از دارایی‌های دیجیتال متمرکز بر سودمندی دارایی‌ها هستند، مثل بیمه بدهی نهادی (مانند CBDCs)، ارزش (مانند استیبل کوین‌ها) و دیگر دارایی‌های رمزنگاری.

ارز دیجیتال بانک مرکزی: ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) نوع دیجیتال ارز ملی یک کشور است که توسط بانک مرکزی صادر و نظارت می‌شود. CBDC به منظور ارائه یک شکل امن، قابل دسترس و کارآمد از پول برای همه کسب و کارها و افراد طراحی شده است. برخلاف رمزارزهای غیرمتمرکز، CBDC تحت نظارت دولت است و با پشتوانه دولت صادر می‌شود. هدف این ارز، ترکیب راحتی و امنیت ارزهای دیجیتال با پایداری و نظارت سیستم‌های بانکی سنتی است. هر واحد CBDC به عنوان معادل دیجیتال امن ارز ملی عمل می‌کند و می‌تواند برای پرداخت‌ها، نگهداری ارزش و حسابداری استفاده شود.

استیبل کوین‌ها: نوع دیگری از دارایی‌های دیجیتال مبتنی بر ابزار، استیبل کوین‌ها هستند. آنها دارایی‌های سودمندی هستند که ارزش کالای دیگری را نشان می‌دهند. در حقیقت استیبل کوین‌ها تعهدات مالی صادر شده بر روی یک بلاکچین را که توسط سپرده‌های فیات در بانک یا اوراق قرضه دولتی نگهداری شده، نشان می‌دهند. برخی از استیبل کوین های صادر شده در بلاکچین اتریوم عبارتند از: دای، تتر، دلار جمینی، ترا، پگسوس و غیره.

دارایی های رمزنگاری شده: این دسته از دارایی ها بسیار شبیه به کلاس “دارایی های دیجیتال بومی” هستند، اما مشخصه اصلی آنها ابزاری غیر از پول است (تسهیل در محاسبه برنامه‌های غیرمتمرکز، عمل به عنوان سوخت برای تراکنش‌ها و غیره).

منظور از توکن سازی چیست؟

توکن سازی فرآیند تبدیل حقوق مالکیت یک دارایی به یک توکن دیجیتال است. به عنوان مثال، شما می‌توانید یک ملک (خانه، آپارتمان) به ارزش ۱۰ میلیارد تومان را به ۱۰۰ هزار  توکن تبدیل کنید که ارزش هر توکن فقط ۱۰ هزار تومان است! با این کار افراد بر اساس سطح بودجه خود می‌توانند در خرید ملک شرکت کنند و فصل جدیدی از سرمایه گذارای‌های جمعی کلید خواهد خورد.

اساساً، شما می توانید از توکن‌های بلاکچینی برای نشان دادن مالکیت هر دارایی دیجیتالی استفاده کنید. اگرچه رایج‌ترین کاربرد توکن‌های بلاکچین در پرداخت‌ها و تسویه تراکنش بین شرکت کنندگان است. با این حال، توکن‌ها همچنین می‌توانند مالکیت دارایی‌های غیرقابل تعویض (که منحصر به فرد است، بدون از دست دادن ماهیت یا کیفیت با دیگری مبادله نمی‌شود)، مانند عکس، ویدیو، آهنگ یا زمین مجازی در متاورس را داشته باشند.

بلاکچین و شکل جدید دارایی های دیجیتال

صندوق‌های ETF 

واژه ETF مخفف کلمه انگلیسی “Exchange-traded fund” و به معنی «صندوق قابل معامله در بورس» است. ETF دقیقا مانند سهام در بورس معامله می‌شود و قیمت واحدهای آن طی یک روز معاملاتی از نوسان خرید و فروش بازار تغییر خواهد کرد. صندوق ‌ETF ساختاری شبیه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک دارد، یعنی شما در طول ساعات معاملاتی می‌توانید یک یا چند واحد صندوق ETF را خرید و فروش کنید. شما در حقیقت با خرید سهام ETF، به طور غیر مستقیم در معرض یک دارایی ارزشمند قرار می‌گیرید و در سود و زیان آن شریک خواهید بود. با ورود صندوق های بورسی به بلاکچین، معاملات این صندوق‌ها به شکل شفاف، بدون دستکاری قیمت، بدون محدودیت زمان و دامنه نوسان، قابل انجام است. در حال مزدکس تنها پلتفرم بلاکچینی ایران است که تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار از صندوق‌های ETF کاریزما در بستر بلاکچین پشتیبانی می‌کند.

توکن‌ بهادار

نسخه‌های توکن شده سهام و اوراق قرضه همان توکن‌ بهادار هستند و به افراد این فرصت را می‌دهند تا مالکیت دارایی‌های مالی سنتی مانند سهام، اوراق قرضه و دارایی‌های مشهود مانند املاک و مستغلات را به صورت دیجیتال داشته باشند. قابلیت مالکیت کسری، معاملات ۲۴ ساعته و امکان خودکارسازی این دارایی‌ها باعث شده تا توکن‌های بهادار به یک گزینه جذاب برای سرمایه‌گذاران تبدیل شود.

این مدل توکن‌ها غالباً در یک رویداد تولید رمز ارز مانند عرضه اولیه کوین (ICO) یا عرضه اولیه توکن (ICO) فروخته یا به حراج گذاشته می‌شوند. رویدادهای تولید رمز ارز به کسب و کارها این فرصت را می‌دهد تا برای تامین مالی کسب و کار خود پول جمع آوری کنند.