معاملات آربیتراژ چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟‌

سرمایه‌گذاران برای به دست آوردن دارایی‌های مورد نظر خود نیازی به تکیه بر یک بازار ندارند. از آنجا که امروزه پلتفرم‌ها و صرافی‌های زیادی میزبان معامله‌گران هستند، بازارهای رقیب و محصولات مشابه زیادی وجود دارد. حتی در زمینه‌هایی مانند رمزارزها، مردم در بسترهای متنوعی می‌توانند توکن‌های دیجیتالی خود را خرید و فروش کنند.

در حالت ایده‌آل، دارایی‌ها در یک صرافی باید قیمتی مشابهی با سایر پلتفرم‌ها داشته باشند. با این حال گاهی اوقات، اختلاف قیمت‌های جزئی وجود دارد که منجر به معاملات آربیتراژ می شود.

اگرچه معاملات آربیتراژ صرفاً مختص به ارزهای دیجیتال نیست، اما امروزه به یک روش رایج در کسب درآمد در این صنعت تبدیل شده است. بنابراین هر فردی که درگیر کریپتو است باید بداند که آربیتراژ چیست و چرا در این صنعت بسیار تاثیرگذار است. در ادامه این مقاله از آکادمی مزدک بیشتر به مفهوم آربیتراژ می‌پردازیم.

معاملات آربیتراژ چیست؟

آربیتراژ یک روش معاملاتیست که از اختلاف قیمت یک دارایی در چندین صرافی استفاده می‌کند. اگرچه سبک‌های زیادی برای معاملات آربیتراژ وجود دارد، اما همه آنها شامل خرید و فروش یکدارایی برای بهره بردن از انحراف قیمت است.

با وجود محبوبیت معاملات آربیتراژ کریپتو، این استراتژی مدت‌ها قبل از پیدایش بیت کوین (BTC) وجود داشته و سرمایه‌گذاران سنتی می‌توانند فرصت‌های آربیتراژ را در هر دارایی قابل معامله‌ای از جمله سهام، اوراق قرضه و ارزهای فیات پیدا کنند.

آربیتراژ به طور طبیعی عرضه دارایی در صرافی‌های مختلف را تعدیل می‌کند و به یکسان کردن قیمت‌های سفارش خرید/فروش کمک می‌کند. همچنین معاملات آربیتراژ توجه ناظران را به اشتباهات قیمت‌گذاری در صرافی‌ها جلب کرده و میتواند باعث شود بازارسازان، نقدینگی را برای تعدیل قیمت‌ها افزایش یا کاهش دهند.

به عنوان مثال، یک معامله‌گر سهام ممکن است متوجه شود سهام شرکت چینی علی بابا  (BABA) با قیمت 85 دلار در بورس نزدک و 87 دلار در بورس اوراق بهادار هنگ کنگ معامله می‌شود. بنابراین او به ازای خرید هر سهم BABA در بورس نزدک و فروش آن در بورس هنگ کنگ، 2 دلار سود خواهد برد. اگر این معامله‌گر آربیتراژ 1000 سهم BABA را به قیمت 85000 دلار از نزک خریداری و به قیمت 87000 دلار در بورس هنگ کنگ بفروشد، 2000 دلار سود خواهد برد. 

آربیتراژ کریپتو همان استراتژی آربیتراژی را که در بازارهای سهام، کالا و فارکس می‌بینیم، در بازارهای ارز دیجیتال به کار می‌گیرد. اما باید توجه داشت که امروزه کشف فرصت‌های آربیتراژ در بازارهای مالی جریان اصلی، بسیار نادرتر شده و در مقابل برای بازار پرنوسان و کم حجم‌تر کریپتو، این تکنیک راحت‌تر قابل اجراست.

در حالی که فرصت‌های آربیتراژ در توکن‌های اصلی مانند بیت کوین کاهش یافته، اما افزایش بی‌شمار صرافی‌های ارز دیجیتال در کنار استخرهای نقدینگی و پلتفرم‌های غیرمتمرکز، صدها فرصت آربیتراژ را خلق کرده‌ است. همه این بازارهای جدید به این معنا هستند که قیمت یک ارز دیجیتال می‌تواند به طور قابل توجهی بین همه صرافی‌ها متفاوت باشد. 

آربیتراژ کریپتو چگونه کار می‌کند؟

معاملات آربیتراژ در کریپتو مانند بازارهای سنتی عمل می‌کند. معامله‌گران باید هر زمان که متوجه ناکارآمدی قیمت شدند، به سرعت یک دارایی را در چندین پلتفرم خرید و فروش کنند. 

تمایز دیگر بین آربیتراژ صرافی سنتی و ارز دیجیتال این است که مورد دوم می‌تواند صرافی‌های متمرکز (CEX) و غیرمتمرکز  (DEX) را هدف قرار دهد. این در حالیست در  بازارهای سنتی، معامله‌گران آربیتراژ تنها با بازارسازان نهادی به CEX دسترسی دارند.

DEXها یک نوآوری جدید در زمینه فایننس غیرمتمرکز هستند. این صرافی‌های مبتنی بر بلاکچین، به جای تکیه بر بازارسازان متمرکز، از فناوری‌ای به نام «استخرهای نقدینگی» استفاده می‌کنند. هر کسی که از کیف پول ارز دیجیتال استفاده می‌کند، می‌توانند توکن‌هایی را برای معاملات همتا به همتا به این استخرها واریز کند. از آنجایی که استخرهای نقدینگی بر اساس کدهای قرارداد هوشمند اجرا می‌شوند، هیچ مرجع متمرکزی وجود ندارد که معاملات را تسهیل کند.

DEXها به اندازه CEXها قانونگذاری شده و سیال نیستند، به این معنا که معمولا فرصت‌های آربیتراژ بیشتری را برای معامله‌گران کریپتو ارائه می‌دهند. همچنین DEXها به معاملات آربیتراژ برای متعادل کردن جفت ارزها در استخر نقدینگی خود متکی هستند. از آنجایی که معامله‌گران آربیتراژ عرضه توکن‌ها در یک جفت معاملاتی را تنظیم می‌کنند، طبیعتاً به تعادل قیمت ذکر شده کمک می‌کنند.

انواع استراتژی‌های معاملات آربیتراژ

معامله آربیتراژ می‌تواند به سادگی مبادله یک توکن بین دو صرافی باشد. با این حال، راه‌های پیچیده‌تری وجود دارد که معامله‌گران آربیتراژ برای کسب سود بیشتر از آن استفاده می‌کنند:

۱. آربیتراژ متقابل: اولین تکنیک، معاملات آربیتراژ متقابل یا «استاندارد» است. با این استراتژی، شخصی یک توکن را از یک صرافی با قیمت پایین‌تر خریداری می‌کند و آن را در صرافی دوم با قیمت بیشتر برای کسب سود می‌فروشد. 

۲. آربیتراژ فضایی: آربیتراژ فضایی تلاش می‌کند تا از تفاوت قیمت در یک دارایی در مناطق مختلف سود ببرد. معروف‌ترین نمونه آربیتراژ فضایی، «حق بیمه کیمچی» کره جنوبی است. بازارهای کریپتو در کره جنوبی به دلیل فروش بیت کوین با قیمت بالاتر نسبت به صرافی‌های سایر کشورها معروف هستند.

اگرچه ممکن است فروش بیت کوین به بازارهای کریپتو کره برای کسب سود ساده به نظر برسد، اما معامله‌گران آربیتراژ باید هزینه تراکنش‌های خارجی و نرخ تبدیل بین ارز فیات خود و وون کره را در نظر بگیرند. 

۳. آربیتراژ مثلثی: آربیتراژ مثلثی شامل بهره‌گیری از تفاوت قیمت بین سه ارز است. به عنوان مثال، یک معامله‌گر می‌تواند بیت کوین را با ارز فیات (مانند دلار) خریداری و سپس آن را با ارز دیگری مانند یورو معامله کند. هرچند این روش کمی پیچیده‌تر است، اما با توجه به تفاوت‌های نرخ ارز، امکانات آربیتراژ کریپتو را به میزان قابل توجهی گسترش می‌دهد.

ربات های معاملاتی آربیتراژ کریپتو چیست؟

ربات‌های آربیتراژ کریپتو برنامه‌های رایانه‌ای هستند که به طور خودکار رمزارزی را طبق یک الگوریتم از پیش تنظیم شده خرید و فروش می‌کنند. ربات‌های معامله‌گر از طریق APIها با اکانت صرافی کاربران لینک می‌شوند و هنگامی که نوسانات قیمت را تشخیص دهند معاملات را به صورت خودکار انجام می‌دهند.

در حالی که مردم می‌توانند از ربات‌های معاملاتی در موارد بسیاری استفاده کنند، آنها در بین معامله‌گران آربیتراژ رایج هستند. زیرا آربیتراژ مستلزم آن است که معامله‌گران اقدامات خود را با سرعت عمل بالا بین چندین پلتفرم انجام دهند و از آنجا که یک ربات معاملاتی این فرایند را خودکار و سریع انجام می‌دهد، می‌تواند احتمال موفقیت معامله‌گران را افزایش دهد.

با این حال، ربات‌های معاملاتی کریپتو هرگز نمی‌توانند سود شما را تضمین کنند. این برنامه‌های نرم‌افزاری صرفاً یک الگوریتم رایانه‌ای هستند. همچنین، از آنجایی که ربات‌های معاملاتی نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه بالاتری دارند، شاید اکثرا توسط معامله‌گران نهادی استفاده شوند.

مزایای آربیتراژ ارزهای دیجیتال

چند مزیت قابل توجه برای استفاده از آربیتراژ ارزهای دیجیتال به عنوان یک استراتژی معاملاتی وجود دارد.

۱. افق سرمایه گذاری کوتاه مدت:

از آنجایی که می‌توانید در یک صرافی خرید کنید و در صرافی دیگری فروش، ممکن است آربیتراژ کریپتو در یک بازه زمانی کوتاه برای شما سود داشته باشد. این برخلاف سایر استراتژی‌های معاملاتی است که شما را ملزم به انباشت سرمایه برای دوره‌های بسیار طولانی‌تر می‌کند.

۲. ریسک کمتر:

با توجه به سرعتی که پول در معاملات آربیتراژ وارد و خارج می‌شود، ریسک آنها به میزان قابل توجهی کم است. این حتی برای بازارهای بی ثبات کریپتو هم صادق است. به شرطی که در معاملات خود با تاخیر مواجه نشوید.

۳. تنوع فرصت:

امروزه صدها صرافی ارز دیجیتال وجود دارد که اکثر آنها ده‌ها یا صدها آلت کوین مختلف را برای معامله ارائه می‌دهند. این بدان معناست که گزینه‌های زیادی برای کشف فرصت‌های آربیتراژ که ممکن است دیگران از دست داده باشند، وجود دارد.

همچنین شایان ذکر است که بازار کریپتو به سرعت به رشد خود ادامه می‌دهد. در سال ۲۰۱۴ تنها حدود ۵۰۰ ارز دیجیتال وجود داشت اما از سال ۲۰۲۲ به بیش از ۱۸۰۰۰ توکن در گردش رسید. این بدان معناست که پتانسیل رشد زیادی برای کوین‌های جدید و در نتیجه فرصت‌های آربیتراژ وجود دارد.

۴. عدم رقابت:

برای یک سرمایه‌گذار معمولی کشف فرصت آربیتراژ در بازارهای مالی سنتی تقریبا غیرممکن است. زیرا امروزه صندوق‌های تامینی و سایر نهادهای موجود از ربات‌های تجاری پیشرفته و مبتنی بر هوش مصنوعی استفاده می‌کنند که فرصت‌های آربیتراژ را در چند ثانیه شناسایی و اجرا می‌کنند.

در مقابل سرمایه‌گذاران نهادی زیادی در بازار کریپتو فعالیت ندارند و رقابت در بازار کریپتو، مربوط به معامله‌گران خرده‌فروش است که ربات‌های معاملاتی آن‌ها به اندازه سرمایه‌گذاران نهادی پیشرفته نیست.

معایب آربیتراژ ارزهای دیجیتال

اگرچه ممکن است آربیتراژ کریپتو جذاب به نظر برسد، اما خطرات و چالش‌های خاص خود را هم دارد.

۱. کارمزدها:

یکی از مشکلات بزرگ برای معامله‌گران جدید آربیتراژ، کارمزدهای معاملاتی است. همانطور که قبلاً در سال ۲۰۲۱ دیدیم، کارمزد تراکنش‌ها برای ارزهای دیجیتال می‌تواند بسیار متفاوت باشد. زمانی که ازدحام شبکه اتریوم به اوج خود رسید، هر معامله آن تا ۱۰۰ دلار آمریکا هزینه گس (gas) داشت. با توجه به ماهیت پرسرعت و حجم بالای معاملات آربیتراژ، این هزینه‌ها می‌توانند به سرعت افزایش یابد.

این اتفاق در تضاد کامل با سایر بازارهای مالی است، جایی که معاملات بالا به هیچ وجه گران نیست (در حالی که فناوری بلاکچین نوید رسیدن به نقطه‌ای را می‌دهد که در نهایت هزینه‌ها تقریباً وجود ندارد).

۲. تاخیر و لغزش معاملات

هزینه‌های بالای گس نیز با تاخیر همراه است. به خصوص وقتی صحبت از صرافی‌های غیرمتمرکز می‌شود، تراکنش‌ها گاهی ممکن است چند دقیقه طول بکشد. بنابراین بسته به شرایط بازار، فرصت آربیتراژ ممکن است در پنج یا ده دقیقه وجود نداشته باشد.

۳. قوانین نظارتی KYC

مقررات مربوط به احراز هویت مشتریان (KYC) می‌تواند برای برخی معامله‌گران آربیتراژ مشکل‌ساز باشد. بسیاری از صرافی‌ها از شما می‌خواهند که در همان کشوری زندگی کنید که صرافی در آن واقع شده است، در حالی که برخی دیگر محدودیت هایی را برای کاربران سایر کشورها دارند.

به عنوان مثال، یک معامله‌گر کریپتو آمریکایی نمی‌تواند به صرافی بایننس دسترسی داشته باشد، همچنین به دلیل مشکلات نظارتی ایالات متحده، صرافی‌ها همه آلت کوین‌های محبوب را ندارند و تنها کسر کوچکی از آنها را پشتیبانی می‌کنند.

جمع‌بندی

آربیتراژ یک استراتژی معاملاتی سودآور است که با سرمایه اولیه و انضباط معاملاتی می‌توانید بازدهی مناسبی از آن کسب کنید. در حال حاضر بازار رمزارزها در موقعیت منحصر به فردی قرار دارد. با وجود هزاران ارز دیجیتال و صدها صرافی، فرصت‌های آربیتراژ هرگز به این خوبی نبوده است. در عین حال، رمزارزها هنوز از رادار اکثر سرمایه‌گذاران نهادی و رقابت شدید ابزارهای آربیتراژ پیشرفته خارج هستند که این یک مزیت مهم برای کاربران غیر نهادی حوزه کریپتو است.

با این حال، آربیتراژ کریپتو یک گزینه کسب سود ۱۰۰ درصد ایمن است. نداشتن تجربه در معاملات ارزهای دیجیتال می‌تواند باعث از دست دادن دارایی شما در معاملات آربیتراژ شود. بنابراین اگر به آربیتراژ کریپتو علاقه دارید، به ریسک‌پذیری بالا و یک استراتژی کاملا آماده نیاز دارید.