مزایای توکن‌های اوراق بهادار

اگرچه تحقیقات دانشگاهی و آکادمیک در مورد توکن‌های اوراق بهادار همچنان محدود است، با این حال نظر نسبتاً یکدست و جامعی در مورد مزایای این توکن‌ها در بین متخصصان و کارشناسان وجود دارد. بیشتر آن‌ها معتقدند که توکن‌های اوراق بهادار احتمالاً در بلند مدت جایگزین روش‌های سنتی سرمایه‌گذاری و ثبت حق مالکیت سهام و معاملات کلاس‌های دارایی می‌شوند. در این مطلب از آکادمی مزدکس به اصلی‌ترین مزایای توکن‌های بهادار اشاره می‌کنیم.

معاملات و تامین مالی بین المللی | world wide investing 

با ظهور دارایی های دیجیتال که امکان مبادله بی واسطه دارایی ها در سطح جهان را فراهم آمده است و نقش واسطه گرانی همچون سوئیفت هر روز بیش از بیش در موضع ضعف قرار گرفته می شود و سیستم های مالی کشور ها را از مسائلی همچون تحریم های سیاسی مصون می شوند . با تبدیل اوراق های بهادار به توکن های بهادار و دارایی های دیجیتال امکان جذب سرمایه و تامین مالی بین المللی برای این حوزه فراهم خواهد آمد تا سیستم بازار سرمایه کشور از مزایای بین المللی شدن بهره مند شود.

ساعات معاملاتی شبانه‌روزی | Around-the-Clock Trading Hours

بورس، ساعات معاملاتی نسبتاً‌ محدودی دارد. برای مثال باید بگوییم بورس‌ تهران فقط در روزهای معاملاتی (نه در تعطیلات آخر هفته و یا تعطیلات رسمی)، از ساعت 9 صبح شروع به کار می‌کند و در ساعت 12:30 بعد از ظهر تعطیل می‌شود. محدود بودن ساعات معامله باعث می‌شود تا اعمال شدن اطلاعات جدید در قیمت‌ها با تأخیر انجام شود و در نتیجه کارایی بازار کاهش پیدا کند. علاوه بر این ساعات معامله در سایر بورس‌های دنیا، مثل لندن، فرانکفورت و یا توکیو نیز محدود است. نکته‌ای که موضوع را دچار معضل می‌کند، این است که این ساعات، همپوشانی بسیار کمی (گاهی اوقات هیچ همپوشانی) با صرافی‌ها و سایر بورس‌های دنیا ندارند. این ضعف، فضا را برای فعالیت بازار توکن‌های اوراق بهادار باز می‌کند که در تمام 7 روز هفته به صورت 24 ساعته فعالیت می‌کنند.

این مسئله نه‌تنها به‌صورت بالقوه می‌تواند کارایی بازار را افزایش دهد، بلکه می‌تواند بازار اوراق بهادار را در سراسر دنیا یکپارچه کند. با این حال باید گفت یک نکته منفی در این میان وجود دارد و آن هم این است که ساعات طولانی معامله باعث توزیع فعالیت‌های خرید و فروش در تمام طول روز و در بازه‌های زمانی طولانی‌تری می‌شود. بنابراین، نقدینگی نسبی بازار کاهش پیدا می‌کند و اسپردهای پیشنهادی فروش بالاتر خواهد رفت.

مالکیت کسری |  Fractional Ownership

باید توجه داشت مالکیت کسری اهمیت زیادی در طبقه‌بندی‌های مختلف دارایی‌ دارد. برای مثال، توکن اوراق بهادار با پشتوانه سهام شرکت تسلا که توسط مجموعه FTX ارائه شده است، به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد تا کسری از سهام مجموعه تسلا را خریداری کنند.

این می‌تواند رویکرد و امکانی جالب برای تمام سهم‌های گران قیمت باشد. با این حال، از این ویژگی می‌توان برای خرید کلاس‌های دارایی، مانند آثار هنری، زمین، ساختمان و یا هر دارایی دیگری استفاده کرد که قیمت هر واحد آن‌ها برای سرمایه‌گذاران خرد بسیار گران است. پیش از این، سرمایه‌گذاران خرد ناچار بودند تا از طریق واسطه‌هایی در این بخش‌ها سرمایه‌گذاری کنند. این روش سرمایه‌گذاری مستلزم اعتماد به واسطه، پرداخت هزینه به آن‌ها و انتخاب پرتفویی است که ممکن است چندان با سلیقه و شخصیت سرمایه‌گذاری شما مطابقت نداشته باشد. مالکیت کسری می‌تواند از طریق دارایی‌هایی که قیمت هر واحد آن‌ها بالا است، راه‌حلی را برای این موضوع ارائه کند. بنابراین، مالکیت کسری می‌تواند تعدادی پیامد اقتصادی مهم به همراه داشته باشد:

در ابتدا باید گفت، مالکیت کسری می‌تواند سبد (پورتفو) بهتر و متنوع‌تری را در اختیار سرمایه‌گذاران خرد و متوسط قرار دهد،  با این کار سبد دارایی آن‌ها به بازار واقعی نزدیک‌تر می‌شود.

موضوع دوم این است که امکان به‌کارگیری استراتژی‌های سرمایه‌گذاری روی سایر کلاس‌های دارایی را نیز ممکن می‌کند. برای مثال، تصور کنید یکی از تابلوهای نقاشی پیکاسو برای فروش قرار می‌گیرد و یک سرمایه‌گذار هوشمند شاید تصمیم بگیرد که در روزهای ابتدایی وارد موقعیت خرید (Long) شود و سپس در روزهای انتهایی موقعیت فروش (Short) را اتخاذ کند.

تأثیر سوم مالکیت کسری این است که باعث معاملات بازار و در نتیجه افزایش نقدینگی نسبی در بازارهای خاص می‌شود.

امکان تسویه حساب آنی | Potentially Instantaneous Settlement

اگرچه صرافی‌ها و کارگزارهای بازار سهام هم می‌توانند معاملات را تقریباً به همان سرعت فناوری‌ بلاکچین و چه‌بسا سریع‌تر انجام دهند، ولی فرایند تسویه حساب آن‌ها معمولاً بسیار طولانی‌تر است. به عنوان مثال، در بورس اوراق بهادار تهران دو روز کاری طول می‌کشد تا انتقال مالکیت نهایی شده و پرداخت پول فروشنده اوراق توسط خریدار انجام شود.

فناوری بلاکچین این توانایی را دارد که زمان تسویه حساب را به شکل بسیار قابل توجهی کاهش دهد. برای مثال، تراکنش‌های رمزارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین (BTC) یا اتریوم (ETH) در عرض تنها چند دقیقه تسویه می‌شوند. فرایند تسویه سهام بسیار پیچیده‌تر است و تسویه توکن‌های اوراق بهادار هم به همین میزان پیچیده خواهند بود، چراکه واسطه‌ها و بازیگران زیادی در این میان ایفای نقش می‌کنند و بخشی از کار نیز به آن‌ها وابسته است.

بنابراین، هرچه قراردادهای هوشمند بیشتر بتوانند این فرآیند را خودکار کنند و وابستگی به طرفین مختلف قرارداد را کمتر کنند، سرعت تسویه حساب‌ها نیز بیشتر افزایش پیدا خواهند کرد. این موضوع حتی می‌تواند فرایند تسویه اوراق بهادار را از چند روز به چند دقیقه کاهش دهد. 

هزینه‌ی اقتصادی | Cost economics 

توکن‌های اوراق بهادار ممکن است بتوانند هزینه‌های مرتبط با مدیریت مالکیت را به شدت کاهش دهند. این موضوع می‌تواند شرکت‌های موجود با سهم‌های رایج سنتی را ترغیب کند که به سمت توکن‌های اوراق بهادار حرکت کنند. حداقل دو روش مهم وجود دارد که از طریق آن‌ها می‌توان بازار توکن‌های اوراق‌ بهادار را بهبود بخشید. درباره مورد اول باید گفت، هزینه‌های مربوط به مشاوره جهت ارائه و عرضه اوراق بهادار بسیار بالا است. قراردادهای هوشمند ممکن است هزینه‌ها را به طرز بسیار قابل توجهی کاهش دهند که این امرهمچنین با پیچیدگی‌های متعدد بحث تسویه حساب که پیش‌تر به آن پرداختیم نیز مرتبط می‌شود.

در رابطه با مورد دوم نیز باید گفت، هزینه‌های قابل توجهی برای تطبیق و اصلاح مالکیت وجود دارد که مربوط به بعد از صدور و ساخت پایگاه اطلاعاتی سرمایه‌گذاران هستند. به عنوان مثال، خرید را در نظر بگیرید، توکن‌های اوراق بهادار منجر به ایجاد جداول فوری و خودکاری توسط کدها می‌شوند. در نتیجه، تجزیه و تحلیل سناریوها تسهیل شده و ویژگی‌های مختلفی مانند نقدینگی در نظر گرفته می‌شوند.

عمق بازار | Market depth

فقدان بازارپذیری یکی از اصلی‌ترین مشخصه‌های بسیاری از کلاس‌های دارایی است. این ویژگی به دلیل مفاد قراردادی و یا عدم نقدشوندگی نسبی بازار به دلیل کم عمق و کوچک بودن بازار ایجاد می‌شود. صرف نظر از منابع نقدینگی، تحقیقات حاکی از آن است که دارایی‌های غیرنقدشونده با تخفیف قابل توجهی معامله می‌شوند. مشکلات دیگری نیز در ارتباط با عدم نقدینگی وجود دارد. برای مثال، شرکای با مسئولیت محدود در صندوق‌های سهام خصوصی معمولاً قبل از اینکه بتوانند از سرمایه‌گذاری‌های با تخفیف شدیدتر در معاملات ثانویه خارج شوند، نیاز به تأیید و اجازه شرکای خود دارند.

‌ایجاد توکن‌های اوراق بهادار ممکن است مشکلات مرتبط با نقدشوندگی دارایی‌ها را کاهش دهد: «صندوق‌های توکن شده به مدیران صندوق اجازه می‌دهند تا بدون ترس از بازخرید در دارایی‌های غیر نقدشونده، سرمایه‌گذاری کنند. این در حالی است که افرادی که در صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند می‌توانند به نقدینگی بازار ثانویه دسترسی داشته باشند. با افزایش ارزش، انتظار می‌رود که بازار عمیق‌تری برای منافع مالکیت و افزایش نقدینگی سرمایه‌گذاران ایجاد شود.» دلایل دیگری نیز وجود دارد که نشان می‌دهد ممکن است با افزایش نقدینگی، ارزش دارنده‌ی توکن (نسبت به ارزش دارنده‌ی سهام) افزایش پیدا کند. دلیل اول این است که مالکیت کسری دسترسی به برخی دارایی‌های گران‌قیمت و پرهزینه را برای سهامداران تسهیل می‌کند. در نتیجه،‌ با گنجاندن و ورود سرمایه‌های خرد به بازار، نقدینگی بازار افزایش پیدا می‌کند. دلیل دوم این است که حتی سهام‌داران رمزارزها نیز ترجیح می‌دهند برای تنوع بخشی به سبد سهام خود، از دارایی‌های سنتی هم استفاده کرده و دارایی‌هایی که نوسان کمتری دارند را نیز در سبد سهام خود جای دهند. سوم، دارایی‌های توکن شده می‌توانند دارایی‌های غیرنقدشونده را به واسطه‌ها، مانند بازارسازهای الگوریتمی و صندوق‌های رمزارز معرفی کنند. این قبیل افراد و گروه‌ها معمولاً‌ در بازارهای غیرنقدشونده و یا نوظهور چندان فعالیت نمی‌کنند و ارائه اوراق بهادار در قالب توکن می‌تواند آن‌ها را ترغیب به ورود کند. چهارمین دلیلی که نشان می‌دهد با افزایش نقدینگی ممکن است ارزش بازار هم افزایش پیدا کند، حاکی از آن است که توکن‌سازی از دارایی‌ها، بازارهای جهانی و سرمایه‌گذاران خرد را با یکدیگر ادغام کرده و در نتیجه بخش‌بندی بازار کاهش پیدا می‌کند.

قابلیت همکاری | Interoperability 

قابلیت همکاری را می‌توان هسته اصلی پیشرفت فناوری دانست. استانداردها، قابلیت همکاری را تسهیل می‌کنند و ماهیت غیرمتمرکز بلاکچین به ایجاد اثرات شبکه برای پذیرش استانداردها کمک می‌کند که به نوبه خود قابلیت همکاری را بیشتر ارتقا می‌دهد. در واقع، تمام توجه زیادی که این روزها به فناوری بلاکچین می‌شود به خاطر همین مسئله قابلیت همکاری است. همان‌طور که استدلال می‌شود:

«بیایید لحظه‌ای به سؤالی بپردازیم که هر فرد شکاک به فناوری بلاکچین تمایل دارد بپرسد: آیا ما واقعاً‌ برای این کار به بلاکچین احتیاج داریم؟ این کار را نمی‌شود با همان دیتابیس‌های سنتی انجام داد؟» در پاسخ باید بگوییم که بله،‌ این امکان وجود دارد که برخی از این کارها را با استفاده از پایگاه‌های داده متمرکز انجام دهیم، ولی این سؤال مطرح می‌شود که «پس چرا در گذشته انجام نشده بود؟» پاسخ به این سؤال این است که راه‌حل‌های متمرکز فعلی برای انتقال ارزش الکترونیکی با یکدیگر سازگاری ندارند. آن‌ها نمی‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. به عنوان مثال،‌ ما نمی‌توانیم مقداری را از PayPal به Venmo بفرستیم و یا اینکه از E-Trade به RealityShares ارسال کنیم، چراکه این لایه‌ها قابلیت همکاری ندارند.»

وعده اصلی توکن‌های اوراق بهادار این است که همه‌ی دارایی‌های توکن شده را می‌توان در یک پلتفرم و در یک کیف پول نگهداری کرد که در نهایت ممکن است منجر به یک مجموعه جهانی یکپارچه از تمام کلاس‌های دارایی شود. به عبارت دیگر، تمام سرمایه‌گذاران (خرده فروش و حقوقی) می‌توانند دارایی‌های خود را از طریق یک رابط کاربری واحد مدیریت کنند و هیچ فرقی هم نمی‌کند که سبد سهام آن‌ها شامل سهام عمومی، قراردادهای مشارکت، املاک و مستغلات، هنرهای زیبا و یا هر چیز دیگری باشد. ماهیت نقدینگی چنین مجموعه جهانی یکپارچه‌ای از تمام کلاس‌های دارایی می‌تواند منجر به کاهش نگهداری وجه نقد به عنوان سرمایه در گردش شود؛ بنابراین، به‌صورت بالقوه این توانایی را دارد که اصطکاک‌های اقتصادی ناشی از استفاده ناکارآمد از منابع را کاهش دهد. علی‌رغم این وعده و چشم‌انداز زیبا، باید توجه داشته باشیم که همچنان برخی ایرادات و مسائل مانند مشکل مقیاس‌پذیری، قابلیت همکاری بین زنجیره‌ای و آسیب‌های زیست محیطی (بیشتر منظور انرژی‌های لازم برای راه‌اندازی شبکه‌های غیرمتمرکز است) در ابتدا باید حل شود تا توکن‌های اوراق بهادار بتوانند به‌عنوان جایگزینی پایدار برای زیرساخت‌های سنتی بازارهای مالی مطرح شوند.