معرفی پروژه های موفق و شکست خورده کریپتو در سال ۲۰۲۲

قرار بود سال ۲۰۲۲ با ورود بسیاری از شرکت‌های سنتی به این حوزه، سال بدل شدن کریپتو به جریان اصلی باشد. با این حال، علی‌رغم اتفاقات مثبتی که در این سال رخ داد، سال ۲۰۲۲ سال فاجعه‌باری برای اکوسیستم کریپتو بود و برخی از بزرگ‌ترین نام‌های این صنعت با ورشکستگی مواجه شدند.

با این وجود، تعداد زیادی از بازیگران این حوزه هم عملکرد مثبتی داشتند و ثابت کردند که کریپتو فقط مربوط به چند فرد و شرکت خاص نیست، بلکه یک اکوسیستم پر جنب و جوش است که می‌تواند از شکست‌های مهم جان سالم به در ببرد.

در ادامه این مقاله از آکادمی مزدکس به بررسی بهترین و بدترین پروژه‌های ارز دیجیتال در سال ۲۰۲۲ می‌پردازیم.

برندگان بزرگ سال ۲۰۲۲

در سالی که شاهد فروپاشی چند میلیارد دلاری اکوسیستم‌های Terra ،FTX و Three Arrows Capital بودیم، انتخاب برندگان دشوار است. با این حال، کریپتو قبلاً هم با دشمنانی روبرو بوده و سال ۲۰۲۲ از این منظر با سال‌های گذشته تفاوتی ندارد. با وجود فروپاشی چندین نهاد متمرکز، اتفاقات مثبتی هم از دل این سال بیرون آمد که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم.

۱. لجر و ترزور

زمانی که ساتوشی ناکاموتو بیت کوین را ایجاد کرد، ایده اصلی این بود که به مردم حق حاکمیت مالی بدهیم و وابستگی آنها به واسطه‌های متمرکز کاهش یابد. با گزینه‌های متعدد سرویس‌های فارمینگ بهره و سیوینگ، اکثر کاربران کریپتو ترجیح می‌دهند دارایی خود را در صرافی‌های متمرکز هولد کرده و از این طریق سود کسب کنند. با این حال، این پیشنهادات سودآور زمانی که میلیون‌ها مشتری در پی فروپاشی یک صرافی متمرکز که سرمایه خود را از دست می‌دهند، تبدیل به کابوسی شوم می‌شود. در بحبوحه سقوط صرافی FTX، درست زمانی که سرمایه‌گذاران کریپتو اعتماد خود را به صرافی‌های متمرکز از دست دادند، ارائه‌دهندگان کیف‌پول سخت‌افزاری مانند لجر و ترزور از این تغییر رویه سرمایه‌گذاران، نهایت بهره را بردند.

در ماه دسامبر، استفاده از خدمات خودحضانتی و کیف‌پول‌های سخت‌افزاری، به گزینه اول بسیاری تبدیل شد و کیف‌پول ترزور شاهد افزایش ۳۰۰ درصدی درآمد خود بود و کمپانی لجر هم درخشان‌ترین روزهای فروش خود را تجربه کرد.

۲. هکرهای کلاه سفید

موارد استفاده جدید از اکوسیستم کریپتو مانند امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) باعث شده این بستر مستعد باگ‌ها و سوء‌استفاده‌های مختلفی باشد. طبق گفته DefiLlama، پروتکل‌های DeFi در سال ۲۰۲۲ نزدیک به ۵.۹۳ میلیارد دلار، مورد سوءاستفاده قرار گرفتند.

با این حال، اگر هکرهای کلاه سفید نبودند، این ارقام بسیار بالاتر از این بود. این هکرها توانستند میلیون‌ها دلار وجوه دزدیده شده را به صاحبان خود بازگرداندند و اشکالات امنیتی را که می‌توانست منجر به سوء‌استفاده‌های بیشتری شود را آشکار کنند. ارائه‌دهنده خدمات امنیتی Immunefi ادعا کرد که از طریق برنامه باگ بونتی برای هکرهای کلاه سفید، از سرقت ۲۰ میلیارد دلار دارایی کریپتو جلوگیری شده است.

در حالی که بسیاری از پروژه‌ها تمایل دارند نقش هکرهای کلاه سفید را نادیده بگیرند، سال ۲۰۲۲ ثابت کرد که بهتر است میلیون‌ها دلار پاداش پرداخت کنیم تا از سرقت‌های میلیارد دلاری جلوگیری کنیم!

۳. ارز GMX

• عملکرد  سالانه: ۱۱۱ درصد
• بخش: صرافی غیرمتمرکز
• ارزش بازار: ۳۷۹.۴ میلیون دلار

GMX به عنوان یک ابزار و یک توکن حاکمیتی در اکوسیستم صرافی غیرمتمرکز GMX عمل می‌کند و عنوان بهترین دارایی دیجیتال را در میان ۱۰۰ کوین برتر سال ۲۰۲۲ یدک می‌کشد. روند صعودی قیمت GMX بیشتر ناشی از ورشکستگی صرافی متمرکز FTX و لیست شدن آن در پلتفرم‌های معاملاتی محبوب از جمله بایننس و هیوبی است. 

۴. تراست ولت توکن (TWT)

• عملکرد سالانه: 92 درصد 
• بخش: بستر پرداخت
• ارزش بازار: 570 میلیون دلار

کوین بومی تراست ولت (TWT) به‌عنوان یک ابزار کاربردی و یک توکن حاکمیتی در اکوسیستم Trust Wallet عمل می‌کند. بهای این توکن همراه با سایر بخش‌های بازار کریپتو، عمدتاً در سال ۲۰۲۲ کاهش یافت، اما مانند ارز GMX، در بحبوحه سقوط صرافی FTX در ماه نوامبر، روندی صعودی به خود گرفت. بر اساس گزارش کوین تلگراف، ورشکستگی صرافی FTX باعث موجی از بی‌اعتمادی نسبت به صرافی‌های متمرکز شد و در نتیجه سرمایه‌گذاران دارایی خود را به کیف‌پول‌های خود حضانتی مانند Trust Wallet منتقل کردند. این اتفاق توانست نقش مهمی در افزایش ارزش TWT ایفا کند.

۵. توکن لئو (LEO)

• عملکرد سالانه: ۳.۵- درصد
• بخش: صرافی متمرکز
• ارزش بازار: ۳.۴۴ میلیارد دلار

لئو توکن بومی اکوسیستم آی فاینکس (iFinex) است. این توکن در سال ۲۰۲۲ متحمل ضرر شد، اما ریزش ۳.۵ درصدی آن، در مقایسه با اکثر کوین‌های برتر بازار، از جمله بیت کوین  و اتر که در همان دوره بیش از ۶۵ درصد ارزش خود از دست دادند، بسیار ناچیز بود.

یکی از دلایلی که LEO از اکثر دارایی‌های برتر بهتر عمل کرد می‌توان به تعهد آی فاینکس اشاره کرد. این شرکت در زمان عرضه خصوصی LEO در سال ۲۰۱۸ اعلام کرد که ۲۷ درصد درآمد خود را برای بازخرید توکن‌ها تا زمانی که کل عرضه ۹۸۵.۲۴ میلیون واحدی از گردش خارج شود، به کار خواهد گرفت.

آی فاینکس همچنین اعلام کرد که از محل وجوهی که در هک صرافی Bitfinex در آگوست ۲۰۱۶ از دست داده، برای بازخرید توکن‌های LEO استفاده خواهد کرد. (این شرکت دلیل رشد بیش از ۱۰۰ درصدی LEO در ابتدای سال ۲۰۲۱ را بازیابی ۹۴۰۰۰ بیت کوین توسط وزارت دادگستری ایالات متحده از هکرهای Bitfinex نامید.)

این اتفاق قیمت LEO را به بالاترین سطح سالانه خود در ۸.۱۵ دلار در ماه فوریه رساند. با این حال، هرچند ارزش این توکن از آن زمان تا کنون ۵۵ درصد کاهش یافته اما همچنان یکی از بهترین عملکردها در سال ۲۰۲۲ را ثبت کرده است.

۶. توکن OKB

• عملکرد سالیانه: ۱۹- درصد 
• بخش: بستر پرداخت
• ارزش بازار: ۱.۳۸ میلیارد دلار

OKB توکن بومی صرافی OKX است که به کاربران خود تخفیف‌هایی در نرخ کارمزد معاملات، دسترسی به پیشنهاد عرضه اولیه (IEO) و حق رای برای لیست شدن توکن‌ها در صرافی‌ها ارائه می‌دهد.

OKB در سال ۲۰۲۲ رشدی ۱۵۰ درصدی را تجربه کرد و به ۹.۵۰ دلار در ماه ژوئن رسید. اصلاح روند صعودی این توکن علیرغم عدم وجود یک رویداد مهم در بازار آن رخ داد، که نشان می‌دهد عمدتاً سوداگرانه بوده است. به طور کلی، بازیابی ناپایدار OKB به آن کمک کرد تا ریزش ساله خود را در مقایسه با اکثر دارایی‌های برتر محدود کند.

۷. توکن TON

• عملکرد سالانه: ۳۳.۴- درصد
• بخش: قراردادهای هوشمند
• ارزش بازار: ۳.۵۲ میلیارد دلار

شبکه Open Network یک اکوسیستم بلاکچینی لایه اول است که توسط بنیانگذاران تلگرام، نیکلای دوروف و پاول دوروف توسعه یافت. توکن بومی این شبکه، TON، در سال ۲۰۲۲ همگام با سایر دارایی‌های دیجیتال روندی نزولی داشت اما قبل از پایان سال به طرز چشمگیری بهبود یافت.

روند بازیابی TON با اخبار خوش‌بینانه پشت سر هم، همزمان شد. به عنوان مثال، در ماه اکتبر، تلگرام اعلام کرد که از شبکه Open Network برای حراج نام‌های کاربری خود استفاده می‌کند. به طور مشابه، این شبکه یک ماه بعد رباتی را ساخت که به کاربران تلگرام امکان معامله درون برونامه‌ای ارزهای دیجیتال را می‌دهد.

با این وجود، TON نتوانست تمام ضررهای خود را جبران کند و همچنان بهای آن با کاهش ۳۳.۵ درصدی YTD به ۲.۳۶ دلار رسید.

بازندگان بزرگ سال ۲۰۲۲

اکوسیستم کریپتو در سال ۲۰۲۲ بازنده‌های زیادی را دید که سم بنکمن-فرید اولین نفری بود که به آن اشاره شد. این مدیرعامل سابق صرافی FTX سال ۲۰۲۲ را با دارایی خالص ۲۰ میلیارد دلار آغاز کرد و در کمتر از یک سال، این دارایی ناپدید شد و فرید اکنون به اتهام سرقت وجوه مشتریان و ارتکاب کلاهبرداری در اوراق بهادار با قید وثیقه آزاد است. نفر بعدی دو کوان، بنیانگذار Terra است که طبق گزارشات اکنون به صربستان گریخته است. در ادامه بازندگان بزرگ سال ۲۰۲۲ را مرور می‌کنیم:

۱. صرافی FTX و Alameda Research

ارزش صرافی FTX در آغاز سال ۲۰۲۲ برابر با ۳۲ میلیارد دلار بود و بانک Alameda Research ارزشی چند میلیارد دلاری داشت. با این حال، این بانک که در نوامبر همکاری خود با FTX را آغاز کرده بود، ورشکست شد. بر اساس جزئیات منتشر شده، مشخص شد FTX و Alameda Research آنقدرها هم که ادعا می کردند مستقل نیستند. حتی FTX US که قرار بود یک نهاد جداگانه تحت قوانین ایالات متحده باشد، درگیر این اتفاق پیچیده شد.

به گفته مقامات قضایی، FTX و Alameda منابع مالی را به یکدیگر منتقل کردند و این دو شرکت در اختلاس وجوه مشتریان دست داشتند. آلامدا از وجوه FTX برای وام‌های میلیارد دلاری به شرکت‌های دیگر استفاده کرد. از سوی دیگر، FTX از پروژه‌های داخلی موجود با ارزش‌های غیرواقعی به عنوان وثیقه برای گرفتن وام‌های قابل توجه استفاده کرد. در نهایت این طرح پانزی در ماه نوامبر سقوط کرد. خبر سقوط FTX و Alameda باعث ایجاد ترس شدید در کل اکوسیستم کریپتو شد و اعتماد به صرافی‌های متمرکز را عملاً یک شبه از بین برد.

۲. ترا (LUNA)

• عملکرد سالانه: ۹۹.۹۹- درصد
• بخش: قراردادهای هوشمند
• ارزش بازار: ۶۰۴ میلیون دلار

پس از سقوط ۹۹.۹۹ درصدی ارزش بازار ترا (LUNA) در ماه مه، این پروژه به یک شکست بزرگ برای بخش ارزهای دیجیتال تبدیل شد. این اتفاق با سقوط استیبل کوین الگوریتمی TerraUSD) UST) آغاز شد و یکی از بزرگترین ورشکستگی‌های تاریخ صنعت کریپتو را رقم زد.

سقوط پروژه ترا، بنیانگذار آن، دو کوان (Do Kwon) را بر آن داشت تا یک فورک برای احیای این پروژه پیشنهاد دهد. در نهایت، ترا تحت یک فورک زنجیره‌ای قرار گرفت و بلاکچین قدیمی آن به Terra Classic تغییر نام داد و اکنون بلاکچین جدید با نام Terra 2.0 شناخته می‌شود.

۳. توکن FTT

• عملکرد سالانه: ۹۸- درصد
• بخش: صرافی متمرکز
• ارزش بازار: ۳۰۷ میلیون دلار

توکن FTT ارز بومی صرافی متمرکز FTX است که پس از مواجهه با بحران نقدینگی در ماه نوامبر از بین رفت. کاربران این صرافی از توکن FTT برای تخفیف در نرخ کارمزد تراکنش‌ها و یک ابزار پرداخت استفاده می‌کردند. در واقع افرادی که به خرید این رمزارز می‌پردازند، تخفیفی در کارمزد آنها اعمال می‌شود. هرچند در حال حاضر این توکن به معاملات خود در چندین صرافی ادامه می‌دهد، اما نقدینگی و حجم معاملات آن بسیار کم است.

۴. سولانا (SOL)

• عملکرد سالانه: ۹۳.۳۵- درصد
• بخش: قراردادهای هوشمند
• ارزش بازار: ۴.۱۱ میلیارد دلار

سولانا (SOL) یک پروتکل بلاکچینی لایه اول است که به دلیل اخبار بد در سال ۲۰۲۲ میلادی، با ریزش شدیدی همراه شد. این اخبار شامل شش مرتبه قطعی این شبکه، هک ۲۰۰ میلیون دلاری کیف پول مبتنی بر سولانا و ارتباط این پروژه با صرافی ورشکسته FTX است. و بدتر از همه اتهاماتی مبنی بر این که سولانا آنطور که ادعا می‌کند غیرمتمرکز نیست، باعث شد این پروژه یکی از بدترین عملکردهای قیمتی را در سال ۲۰۲۲ داشته باشد.

۵. اکسی اینفینیتی  (AXS)

• عملکرد سالانه: ۹۳- درصد
• بخش: بازی / متاورس
• ارزش بازار: ۷۷۵ میلیون دلار

اکسی اینفینیتی (AXS) در درجه اول به عنوان توکن حاکمیتی پلتفرم Axie Infinity، یک اکوسیستم بازی برای کسب درآمد (P2E) عمل می‌کند. همچنین به عنوان یک پول قانونی درون بازی در بازار Axie Infinity، جایی که می‌توان توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) این بازی را خریداری کرد، کاربرد دارد. بازار AXS در سال ۲۰۲۲ به دلیل حضور ضعیف بازیکنان (کاهش تقاضا برای توکن)، هک ۶۵۰ میلیون دلاری بلاکچین رونین در اواخر مارس و ترس از باز شدن ۸٪ عرضه آن در اکتبر، روند کاهشی داشته است.

۶. سند باکس (SAND)

• عملکرد سالانه: ۹۲.۵- درصد
• بخش: بازی / متاورس
• ارزش بازار: ۶۹۰میلیون دلار

سندباکس مانند اکسی اینفینیتی، یک پلتفرم مجازی است که در آن کاربران می‌توانند مهارت‌های درون بازی خود را با استفاده از NFTها و توکن ابزاری این پلتفرم (SAND) ایجاد کرده، حق مالک داشته باشند و کسب درآمد کنند. اما طبق داده‌های DappRadar، با وجود موفقیت اولیه سندباکس، این پلتفرم اکنون کمتر از ۵۰۰ کاربر منحصربه‌فرد دارد.

کاهش مشارکت‌کنندگان این پروژه بر تقاضای SAND در سراسر مبادلات نقدی تاثیر منفی گذاشته که به نوبه خود قیمت آن را تا ۹۳.۵۰ درصد کاهش داده است. عامل دیگر پشت کاهش بهای توکن سندباکس عبارت است از فقدان تقاضای کلی برای دارایی‌های پرریسک در یک محیط با نرخ بهره بالا.

جمع‌بندی

بدون تردید سال ۲۰۲۲ به عنوان سالی سیاه در تاریخ صنعت کریپتو ثبت خواهد شد زیرا ما شاهد ورشکستگی تعدادی از نام‌های بزرگ این حوزه بوده‌ایم. اما با این حال  سرمایه‌گذاران کریپتو می‌خواهند خاطرات بد این سال را فراموش کنند و شرکت‌های سرمایه‌گذار خطرپذیر و سرمایه‌گذاران پروژه‌های رمزارزی در حال ارزیابی مجدد استراتژی‌های سرمایه‌گذاری خود هستند. پس از چنین سال پرفراز و نشیبی در کریپتو، یک اتفاق محتمل تسریع قانونگذاری این صنعت در سال جدید (۲۰۲۳) خواهد بود که می‌تواند بخشی از اعتماد از دست رفته این صنعت را احیا کند.

ما در این مقاله بزرگترین بازندگان و برندگان کریپتو در سال ۲۰۲۲ را معرفی کردیم. آیا از این بین، پروژه‌ای هست که شما در آن سرمایه‌گذاری کرده باشید؟ سال ۲۰۲۳ را برای صنعت کریپتو چطور ارزیابی می‌کنید؟ منتظر دریافت نظرات شما عزیزان هستیم.