تحلیل چیست؟ اهمیت تحلیل در بازارهای مالی

تجزیه و تحلیل مالی، به فرآیند ارزیابی پروژه‌ها، شرکت‌ها، دارایی‌ها و سایر معاملات مالی برای تخمین عملکرد آنها اطلاق می‌شود. امروزه معامله‌گران با استفاده از روش‌های تحلیلی مختلف، به دنبال کسب سود در بازارهای مالی هستند. در ادامه این مقاله از آکادمی مزدکس قصد داریم بیشتر در مورد اهمیت تحلیل و جایگاه مهم آن در بازارهای مالی (خصوصاً دارایی‌های دیجیتال) صحبت کنیم و سه روش اصلی تحلیل رمزارزها یعنی: تحلیل تکنیکال، تحلیل فاندامنتال و تحلیل آن چین را با هم مرور کنیم.

تحلیل‌مالی به چه معناست؟

تجزیه و تحلیل‌مالی برای ارزیابی روندهای اقتصادی، تنظیم سیاست‌های مالی، ایجاد برنامه‌های بلندمدت برای فعالیت‌های تجاری و شناسایی پروژه‌ها یا شرکت‌های سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود. این روش کاملاً به اعداد و داده‌های مالی متکی است. یک تحلیلگر مالی به طور کامل صورت‌های وضعیت مالی یک پروژه که شامل صورت سود و زیان، ترازنامه و جریان نقدینگی است را بررسی می‌کند. تجزیه و تحلیل مالی را می‌توان در هر دو محیط مالی شرکت و سرمایه‌گذاری انجام داد.

یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای تجزیه و تحلیل داده‌های مالی، محاسبه نسبت‌ها از داده‌های صورت‌های مالی برای مقایسه با سایر شرکت‌ها یا با عملکرد تاریخی خود شرکت است. به‌عنوان مثال، نرخ بازدهی دارایی (ROA)، یک نسبت رایج برای تعیین میزان کارآمدی یک شرکت در استفاده از دارایی‌های خود در تبدیل سودآوری است. این نسبت می‌تواند برای چندین شرکت در یک صنعت محاسبه شده و به عنوان بخشی از یک تحلیل جامع‌تر،با یکدیگر مقایسه شود.

اهمیت تجزیه و تحلیل‌مالی شرکت‌ها

در امور مالی شرکت‌ها، تحلیل به صورت داخلی و توسط بخش حسابداری انجام شده و به منظور بهبود تصمیم‌گیری تجاری، با مدیریت به اشتراک گذاشته می‌شود. این نوع تحلیل داخلی ممکن است شامل نسبت‌هایی مانند ارزش خالص فعلی (NPV)  و نرخ بازده داخلی (IRR) برای یافتن پروژه‌هایی که ارزش اجرا دارند، باشد.

بسیاری از شرکت‌ها به مشتریان خود اعتبار (تراست) می‌دهند. در نتیجه، دریافت نقدی حاصل از فروش ممکن است برای مدتی به تعویق بیفتد. برای شرکت‌هایی که مانده‌های دریافتنی زیادی دارند، ردیابی روزهای وصول مالی (DSO) مفید است. این به شرکت‌ها کمک می‌کند تا مدت زمانی را که برای تبدیل یک تراست به نقدینگی نیاز است را شناسایی کند.

یک حوزه کلیدی تحلیل‌مالی در هر پروژه، برون یابی عملکرد گذشته شرکت، مانند سود خالص یا حاشیه سود است. این نوع تحلیل روند تاریخی برای شناسایی روندهای فصلی بسیار مفید است.

تحلیل‌مالی و سرمایه‌گذاری

در امور سرمایه‌گذاری، یک تحلیلگر خارج از شرکت، تحلیلی را برای اهداف سرمایه‌گذاری خود انجام می‌دهد. تحلیلگران می‌توانند یک رویکرد سرمایه‌گذاری از بالا به پایین یا از پایین به بالا داشته باشند. رویکرد از بالا به پایین، ابتدا به دنبال فرصت‌های کلان اقتصادی، مانند بخش‌هایی با عملکرد بالا است، و سپس برای یافتن بهترین شرکت‌ها در آن بخش، تلاش می‌کند. از این منظر، آن‌ها سهام شرکت‌های خاص را بیشتر تجزیه و تحلیل می‌کنند تا با نگاهی به اصول فاندامنتال، شرکت‌های بالقوه موفق را به عنوان سرمایه‌گذاری انتخاب کنند.

در سوی دیگر، رویکرد پایین به بالا قرار دارد که به یک شرکت خاص نگاه می‌کند و تحلیلی مشابهی با آنچه در تجزیه و تحلیل مالی شرکت استفاده می‌شود را انجام می‌دهد. در این روش، سرمایه‌گذاران در درجه اول عوامل اقتصادی خرد را در نظر می‌گیرند که شامل سلامت مالی شرکت، تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی، محصولات و خدمات ارائه شده، عرضه و تقاضا و سایر شاخص‌های فردی عملکرد شرکت در طول زمان است.

به عنوان مثال، خرده فروشان ممکن است در چند ماه منتهی به کریسمس شاهد افزایش شدید فشار فروش باشند. این به کسب و کارها اجازه می‌دهد تا بودجه‌ها را پیش‌بینی و تصمیماتی مانند حداقل موجودی لازم را بر اساس روندهای گذشته اتخاذ کنند.

انواع روش‌های تحلیل‌مالی در حوزه کریپتو

در دنیای کریپتو سه نوع تحلیل مالی وجود دارد: 

• تحلیل فاندامنتال
• تحلیل تکنیکال
• تحلیل آن‌چین

۱. تحلیل‌فاندامنتال

تحلیل فاندامنتال (Fundamental) یک از روش‌های تحلیل بازارهای مالی است که سعی دارد ارزش واقعی و عینی یک دارایی را بدون توجه به قیمت بازار تشخیص دهد. تحلیل فاندامنتال از نسبت‌های جمع‌آوری‌شده از داده‌های صورت مالی و سود هر سهام شرکت، برای تعیین ارزش یک پروژه استفاده می‌کند. تحلیلگر با استفاده از تجزیه و تحلیل نسبت‌ها علاوه بر بررسی کامل شرایط اقتصادی و مالی پیرامون شرکت، می‌تواند به ارزش ذاتی سهام دست یابد. هدف نهایی این تحلیل رسیدن به عددی است که سرمایه‌گذار بتواند آن را با قیمت فعلی یک دارایی مقایسه کند و ببیند آیا اوراق بهادار یا رمزازر مربوطه کمتر یا بیشتر ارزش‌گذاری شده است.

ویژگی‌های تحلیل فاندامنتال:

• مناسب سرمایه‌گذاران و معامله‌گران با دید بلند مدت به بازار
• کاهش سوگیری‌های معاملاتی با درک واضح‌تری از ارزش واقعی سهام و اقتصاد کلان
• شناسایی دارایی‌های برتر و یا شکست خورده مارکت

۲. تحلیل‌تکنیکال

تحلیل تکنیکال (Technical) روشی برای پیش‌بینی رفتار احتمالی نمودار از طریق داده‌های گذشته همچون قیمت و تغییرات آن، حجم معاملات و … است. این روش در تمام بازارهایی که بر اساس عرضه و تقاضا فعالیت می‌کنند کاربرد دارد. بازارهایی مانند کریپتو، اوراق بهادار و طلا را با این روش تحلیلی می‌توان بررسی کرد. تحلیلگران تکنیکال برخلاف فاندامنتال که ارزش ذاتی اوراق بهادار را می‌سنجد، عملکرد گذشته قیمت را با استفاده از ابزارهایی مانند میانگین متحرک، اسیلاتورها و … آنالیز می‌کنند.

اساساً، تحلیل تکنیکال فرض می‌کند که قیمت اوراق بهادار از قبل منعکس کننده تمام اطلاعات در دسترس عموم است و بر تحلیل آماری حرکات قیمت تمرکز می‌کند. تحلیل تکنیکال تلاش دارد تا با جستجوی الگوها و روندها به جای تحلیل ویژگی‌های اساسی یک اوراق بهادار، احساسات بازار در پشت روند قیمت را درک کند.

ویژگی‌های تحلیل تکنیکال

• انعطاف‌پذیری بالا در انواع استراتژی‌های معاملاتی (بلندمدت، میان مدت، کوتاه مدت)
• اعلام نقاط ورود و خروج از معامله
• احتمال تفاسیر مختلف از یک تحلیل تکنیکال واحد
• سرعت فرایند تحلیل پایین در مقایسه با تحلیل فاندامنتال

۳. تحلیل آن‌چین یا درون زنجیره‌ای

تحلیل آنچین (On-chain) یا درون زنجیره‌ای یکی از روش‌های تحلیل قیمت رمزارزها برای معامله‌گران حرفه‌ای است. معامله‌گران با تحلیل آن‌چین می‌توانند رفتار بازار را در بازه‌های زمانی مختلف بررسی و در کنار قیمت، احساسات سایر معامله‌گران را در دوره‌ها و شرایط مختلف بررسی کنند. داده‌های آنچین یا داده‌های درون زنجیره‌ای، اطلاعاتی در مورد کلیه تراکنش‌های انجام شده از زمان شکل‌گیری ارزهای دیجیتال در بلاکچین هستند و معامله‌گران از این داده‌ها برای تحلیل ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنند. داده‌های آنچین در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار می‌گیرند که در تحلیل ارز دیجیتال از آن‌ها استفاده می‌شود. این دسته‌بندی‌ها به شرح زیر هستند:

• داده‌های آن‌چینی که مربوط به کلیه تراکنش‌های انجام شده در دنیای ارزهای دیجیتال هستند.
• داده‌های آن‌چین مربوط به پاداش‌ها یا کارمزدهایی که عاید معامله‌گران شده و برای تحلیل ارزهای دیجیتال استفاده می‌شوند.
• داده‌های آن‌چین مربوط به کدهای قراردادهای هوشمند.

هرچند داده‌های درون زنجیره‌ای، بسیار گسترده‌اند اما برخی از آنها از نظر معامله‌گران قابل اطمینان‌تر هستند که عبارتند از:

• حجم معاملات در زمان‌های مختلف
• تعداد آدرس‌های جدید شبکه
• تعداد آدرس‌های فعال در شبکه 
• لوکیشن تراکنش‌های انجام شده در شبکه
• ارزش واقعی شبکه نسبت به تراکنش‌ها
• میزان سرمایه‌های ورودی و خروجی از یک صرافی

نمونه‌هایی از تحلیل‌مالی

به عنوان نمونه‌ای از تحلیل فاندامنتال، شرکت Discover Financial Services سود هر سهم خود در سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۱ را ۳.۶۴ دلار گزارش کرد. این رقم افزایش قابل توجهی نسبت به سه ماهه چهارم سال قبل بود، یعنی زمانی که Discover EPS عدد ۲.۵۹ دلار را گزارش کرد.

یک تحلیلگر مالی که از تحلیل فاندامنتال در معاملات خود استفاده می‌کند، این اتفاق را نشانه مثبتی از افزایش ارزش ذاتی اوراق بهادار می‌داند و با این اطلاعات، تحلیلگران ممکن است پیش‌بینی‌های صعودی خود را از عملکرد آینده شرکت افزایش دهند. 

به عنوان مثال، در ژانویه ۲۰۲۲ اجماع بین تحلیلگران برای EPS تخمینی Discover از ۱۳.۴۹ به ۱۳.۸۹ افزایش یافت که ۲.۴۵ درصد نسبت به میانگین تخمین‌های ماه قبل افزایش داشت.

به عنوان مثالی از تحلیل تکنیکال بیت کوین، در حال حاضر BTC با قیمت ۱۷,۱۹۰ دلار در حال معامله است و شاخص ترس و طمع بازار با قرار گرفتن روی عدد ۲۶، محدوده ترس شدید را نشان می‌دهد و سلطه بیت کوین (BTC Dominance) بر سایر آلت کوین‌ها به ۳۹ درصد رسیده است.

همانطور که در نمودار بالا که بر اساس خطوط روند قیمت ترسیم شده مشاهده می‌کنید، بیت کوین تریگر درونی خود را به سمت بالا شکسته و قصد دارد به سمت قله‌های بالاتر در تریگر بیرونی حرکت کند. البته به نظر می‌رسد که این رشد می‌تواند یک اصلاح محدود را تجربه کند. بنابراین امکان وقوع پولبک در چارت BTC وجود دارد. در صورتی که پول بک BTC با یک مومنتوم منطقی رخ دهد، احتمال رشد دوباره این ارز دیجیتال وجود خواهد داشت،‌ اما در صورتی که شتاب آن زیاد باشد احتمالا باید منتظر ریزش دوباره بازار باشیم.

جمع‌بندی

بازارهای مالی خصوصاً رمزارزها با نوسانات زیادی مواجه هستند و معامله‌گران برای موفقیت باید به درک درستی از شرایط بازار و پیش‌بینی حرکات آتی قیمت‌ها دست یابند که این همان «علم تحلیل» است. به طور کلی تحلیل بازار رمزارزها به سه شاخه تحلیل تکنیکال، تحلیل فاندامنتال و تحلیل آن‌چین خلاصه می‌شود که تحلیل تکنیکال، بیشتر بر روی پیشبینی قیمت بر اساس عملکرد گذشته قیمت با اتکا به ابزارهای تکنیکال مانند میانگین متحرک، اسیلاتور، خط روندها و غیره است. تحلیل فاندامنتال بر اساس داده‌های بنیادی پروژه مانند حجم خرید، میزان توکن در گردش و … انجام می‌شود. و دسته سوم تحلیل آنچین نام دارد که در آن معامله‌گران رفتار بازار را در بازه‌های زمانی مختلف بررسی و در کنار قیمت، احساسات سایر معامله‌گران را در دوره‌های مختلف تحلیل می‌کنند.

برای اینکه بگوییم کدام روش تحلیلی نسبت به دیگری برتری دارد، پاسخ واضحی وجود ندارد و هر سه این روش‌ها در کنار هم می‌توانند مکمل خوبی برای تصمیم‌گیری در بازارهای مالی باشند. بنابراین معامله‌گران باتجربه و حرفه‌ای، تحلیل‌های خود را هرگز به یک روش خاص محدود نمی‌کنند.