استخر نقدینگی چیست؟ کاربردهای استخر نقدینگی

«استخر نقدینگی» (Liquidity Pool)، یکی از پدیده‌های نوآورانه و فناوری‌های بنیادی حوزه «دیفای» (DeFi) است. بسیاری از برنامه‌ها و کاربردهای اساسی این حوزه، از «بازارساز خودکار» (AMM) و پروتکل‌های وام‌دهی گرفته تا بازی‌های بلاکچینی، بدون استخرهای نقدینگی، راه به جایی نمی‌برند.

با ظهور دیفای و رشد انفجاری برنامه‌ها و پروتکل‌های این حوزه نوپا، سیلی از نقدینگی، روانه این بخش از دنیای ارزهای دیجیتال شد. رفته‌رفته صرافی‌های غیرمتمرکز پا به عرصه گذاشتند و توانستند از نظر حجم و ارزش معادلات در قد و قواره رقیبی تازه‌نفس برای صرافی‌های متمرکز ظاهر شوند. علاوه‌براین، حجم سپرده‌گذاری کاربران در حوزه دیفای با رشدی سرسام‌آور از مرز ده‌ها میلیارد دلار گذشت و این بخش توانست میلیون‌ها کاربر را به خود جذب کند.

اما رشد حوزه دیفای، بدون یک پدیده فناورانه به نام استخر نقدینگی ناممکن بود. در این استخرها دارایی‌ها و سپرده‌های کاربران در یک مخزن دیجیتال بزرگ، گرد هم آورده می‌شود تا بتوان از منابع مالی به دست آمده برای اهداف مختلف استفاده کرد.

در این مقاله از آکادمی مزدکس می‌خواهیم استخرهای نقدینگی را زیر ذره‌بین ببریم، از نحوه کار و کاربردهای آن بگوییم، مزایا و معایب آن را بررسی کنیم، ببینیم که چگونه می‌توان از یک استخر نقدینگی درآمد به دست آورد و در پایان، برترین استخرهای نقدینگی را معرفی کنیم.

استخر نقدینگی چیست؟

استخر نقدینگی، مخزنی دیجیتال از منابع مالی است که درون یک قرارداد هوشمند سپرده‌گذاری می‌شوند. تسهیل معاملات غیرمتمرکز، وام‌دهی و پرداخت پاداش به کاربران از جمله مهم‌ترین کاربردهای استخرهای نقدینگی است.

استخر نقدینگی، یکی از مولفه زیربنایی بسیاری از صرافی‌های غیرمتمرکز از جمله «یونی سواپ» (Uniswap) است. در این صرافی‌ها هر جفت‌ارز معاملاتی دارای یک استخر نقدینگی است. کاربران می‌توانند به‌عنوان «تأمین‌کنندگان»، به تعداد دلخواه از یک جفت‌ارز را به یک استخر نقدینگی واریز کنند و به تناسب آورده اولیه خود، از کارمزدهای معاملاتی آن جفت‌ارز بهره‌مند شوند.

«بنکور»‌(Bancor) از اولین پروتکل‌هایی است که در حوزه دیفای، دست به استفاده از استخر نقدینگی زد. بااین‌حال، کاربرد استخرهای نقدینگی در صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ، بیش از همیشه، نام این پدیده فناورانه را بر سر زبان‌ها انداخت.

از دیگر صرافی‌های غیرمتمرکزی که از استخرهای نقدینگی استفاده می‌کنند، می‌توان به «سوشی سواپ» (SudhSwap)، «کرو» (Curve) و «بلنسر» (Balancer) اشاره کرد. استخرهای نقدینگی در این صرافی‌ها، تنها پذیرای توکن‌های بر پایه استاندارد ERC-20 هستند. شماری دیگر از صرافی‌های غیرمتمرکز از جمله «پنکیک سواپ» (PancakeSwap)، «بیکر سواپ» (BakerySwap) و «برگر سواپ» (BurgerSwap) که مبتنی بر «زنجیره هوشمند بایننس» یا BSC هستند، به جای توکن‌های ERC-20، با توکن‌های BEP-20 سازگارند.

نحوه کار استخرهای نقدینگی

برای درک مفهوم و کارکرد استخرهای نقدینگی، ابتدا بهتر است با یکی از مفاهیم بنیادی سیستم‌های معاملات الکترونیک یعنی «دفترچه سفارش» (Order Book) آشنا شویم. یک دفترچه سفارش، به بیان ساده و سرراست، مجموعه‌ای از چندین سفارش باز برای خرید یا فروش یک یا چند دارایی است.

در سیستم‌های معاملات الکترونیک، سفارش‌ها پس از ثبت در دفترچه سفارش، توسط یک جورچین یا موتور تطبیق، به هم وصل می‌شوند. برای درک بهتر، تصور کنید که در دفترچه سفارش، دو ستون داریم؛ یکی برای ثبت سفارش‌های خرید و دیگری برای ثبت سفارش‌های فروش. موتور تطبیق، در این میان، مانند یک جورچین، سفارش خرید در یک مظنه پیشنهادی را به سفارش فروش در همان مظنه یا کمتر وصل می‌کند و به این ترتیب، سفارش تکمیل می‌شود.

دفترچه سفارش، قلب تپنده تمامی بورس‌ها و صرافی‌های متمرکز است. بازارهای معاملاتی مبتنی بر دفترچه سفارش، راندمان بسیار بالایی دارند و می‌توانند از پس پردازش معاملات پرحجم و پیچیده بر بیایند.

اما در حوزه دیفای و معاملات غیرمتمرکز، دیگر خبری از یک نهاد متمرکز نیست و استفاده از روش معامله‌گری مبتنی بر دفترچه سفارش، کارایی چندانی ندارد. فرض کنید قرار باشد در یک بلاکچین، یک دفترچه سفارش واحد ایجاد و تمامی معاملات خرید و فروش، روی آن ثبت و پردازش شود. با این حساب، به دلیل ایجاد حجم انبوهی از تراکنش‌ها در بستر شبکه، کارمزد هر معامله، سر به فلک می‌گذارد.

دفترچه سفارش

بنابراین در شبکه‌های بلاکچینی مانند اتریوم که همین حالا هم به سختی از پس پردازش سریع تراکنش‌ها بر می‌آیند، ایجاد یک دفترچه سفارش واحد، منجر به تحمیل میلیاردها تراکنش مازاد برای پردازش معاملات می‌شود و بیش از پیش به اختلال در عملکرد این بلاکچین دامن می‌زند.

در این میان، تلاش برای دستیابی به هدف ساخت صرافی‌های غیرمتمرکز، بدون اتکا به فناوری دفترچه سفارش، به ایجاد مفهوم «بازارسازهای خودکار» انجامید. بازارسازهای خودکار، مولفه بنیادی صرافی‌های غیرمتمرکز هستند و می‌توانند انجام معاملات فردبه‌فرد را بدون دخالت هیچ نهاد واسطه‌ای امکان‌پذیر کنند.

پیش‌تر گفتیم که استخر نقدینگی، چیزی نیست جز مخزنی از منابع مالی که در یک قرارداد هوشمند سپرده‌گذاری شده است. بازارسازهای خودکار برای پردازش معاملات از استخرهای نقدینگی استفاده می‌کنند. وقتی کاربر، سفارش خرید یا فروش خود را در یک بازارساز خودکار ثبت می‌کند، نیازی نیست که در همان لحظه، یک فروشنده یا خریدار، سفارش او را بپذیرد. در عوض، این استخر نقدینگی است که همانند مخزنی که دائما پر و خالی می‌شود، نقدینگی لازم را برای تکمیل سفارش کاربر فراهم می‌کند.

وقتی می‌خواهید توکن دلخواه خود را از صرافی یونی سواپ خریداری کنید، می‌توانید بی‌آنکه معطل فروشنده آن توکن باشید، خرید خود را نهایی کنید؛ زیرا از قبل، کاربرانی آن توکن را در یک استخر نقدینگی سپرده‌گذاری کرده‌اند و شما تنها کافی است سفارش خرید خود را ثبت کنید تا بازارساز خودکار، از استخر نقدینگی، توکن‌ را برداشت و به حساب‌تان واریز کند.

گفتنی است که منابع موجود در یک استخر نقدینگی را کاربران تأمین می‌کنند و به تناسب آورده اولیه خود از کارمزد معاملات هر استخر، درآمد به دست می‌آورند. بااین‌حال، نه خریدار و نه فروشنده، مانند روش دفترچه سفارش، تعامل مستقیمی با هم ندارند و تنها با قرارداد هوشمند ناظر بر استخر نقدینگی سروکار دارند.

کاربردهای استخرهای نقدینگی

همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، مهم‌ترین و اصلی‌ترین کاربرد استخرهای نقدینگی، بهره‌گیری از آن‌ها در هسته بازارسازهای خودکار است. بااین‌حال، کاربرد این مخازن دیجیتالی، تنها به صرافی‌های غیرمتمرکز محدود نمی‌شود و در بخش‌های مختلف حوزه رمزارزها رد پای استخرهای نقدینگی به چشم می‌خورد.

استخرهای نقدینگی، کاربرد گسترده‌ای در حوزه «کشت سود» (Yield Farming) یا «استخراج نقدینگی» (Liquidity Mining) دارند. در این بخش، کاربران، دارایی‌های نقد خود را به حساب پلتفرم‌های مولد سود خودکار واریز می‌کنند و سپس همچون یک حساب سپرده بانکی به نسبت آورده خود پاداش می‌گیرند. «یرن فایننس» (Yearn Finance) از جمله پرطرفدارترین این پلتفرم‌ها است.

از دیگر کاربردهای استخرهای نقدینگی در بخش استخراج نقدینگی، بهینه‌سازی توزیع توکن‌های حکمرانی است. پروژه‌های رمزارزی غیرمتمرکز برای توزیع مناسب و همگون توکن‌های حاکمیتی خود با چالش بزرگی مواجه‌اند؛ زیرا پیدا کردن کاربرهای دغدغه‌مند و فعال از میان خیل انبوه کاربران، کار چندان آسانی نیست. استخر نقدینگی در این میان به کمک گردانندگان پروژه‌ها آمده است. آن‌ها می‌توانند توکن‌های حاکمیتی پروژه‌های خود را تنها میان کاربرانی توزیع کنند که پیش‌تر در استخرهای نقدینگی آن پروژه، سپرده‌گذاری کرده‌اند. به این ترتیب، می‌توان تنها کاربران گلچین‌شده را در تعیین سرنوشت یک پروژه و نقشه راه توسعه آن سهیم کرد.

ناگفته نماند که میان توکن‌های دریافتی از یک استخر را در استخرهای دیگر هم سپرده‌گذاری کرد. برای مثال، اگر در قالب یک تأمین‌کننده، نقدینگی خود را در اختیار پروتکل‌هایی همچون یونی سواپ یا «کامپوند» (Compound) بگذارید، توکن‌های ویژه‌ای را دریافت می‌کنید که نمایانگر سهام شما در یک استخر نقدینگی هستند. در ادامه، می‌توانید این توکن‌ها را در برخی از دیگر استخرها سپرده‌گذاری کنید و سود به دست بیاورید.

بهبود فرایندهای حکمرانی پروژه‌های رمزارز

بهبود فرایندهای حکمرانی پروژه‌های رمزارزی نیز را می‌توان از جمله کاربردهای استخرهای نقدینگی دانست. برای مثال، در یک پروژه، وقتی شماری از کاربران می‌خواهند آینده پروژه را از مسیر تازه‌ای رقم بزنند، به جای تلاش برای اخذ آرای موافق دیگران، می‌توانند منابع مالی خود را در یک استخر تجمیع کنند و با استفاده از اهرم نقدینگی، اهداف توسعه‌ای خود را پیش ببرند.

پروتکل‌های بیمه از جمله بخش‌های نوپای حوزه دیفای هستند که برای در امان ماندن از ریسک‌های احتمالی ناشی از اختلال قراردادهای هوشمند به کار می‌روند. این پروتکل‌ها همچون دیگر مولفه‌های حوزه دیفای بر پایه استخرهای نقدینگی پیاده‌سازی می‌شوند.

عرضه دارایی‌های مصنوعی در بستر بلاک چین نیز از دیگر کاربردهای استخرهای نقدینگی است. برای این کار، می‌توان مقدار مشخصی از منابع مالی را در قالب وثیقه به یک استخر نقدینگی واریز و سپس آن را به یک اوراکل مورد اعتماد متصل کرد و به این ترتیب یک توکن مصنوعی با پشتوانه یک دارایی واقعی ساخت.

بدون تردید، کاربردهای استخرهای نقدینگی به این موارد محدود نمی‌شود و با رشد و توسعه حوزه دیفای، کاربردهای تازه‌ای برای این پدیده فناورانه یافت می‌شود.

کسب درآمد از استخرهای نقدینگی

استخرهای نقدینگی با هدف جذب منابع مالی و دارایی‌های کاربران طراحی و پیاده‌سازی می‌شوند. کاربران هم در ازای تأمین نقدینگی این استخرها پاداش می‌گیرند. برای مثال، صرافی‌های رمزارزی به سپرده‌گذاران استخرهای نقدینگی خود امتیازات ویژه‌ای از جمله تخفیف در کارمزدهای معاملاتی اعطا می‌کنند.

وقتی که کاربری اقدام به سپرده‌گذاری در یک استخر نقدینگی می‌کند، تعدادی توکن از سوی گرداننده استخر در اختیار او قرار داده می‌شود. این توکن‌ها که اغلب با عنوان توکن‌های LP شناخته می‌شوند، علاوه‌بر آنکه نمایانگر سهام یک استخر نقدینگی هستند، می‌توانند خود دارای ارزش ذاتی باشند و در دیگر بخش‌ها به کار گرفته شوند. برای مثال، کاربران می‌توانند توکن‌های LP دریافتی از استخرهای نقدینگی صرافی یونی سواپ را در دیگر استخرهای نقدینگی سهام‌گذاری کنند و در ازای آن پاداش بگیرند.

هر کاربر به تناسب ارزش سپرده‌گذاری خود در یک استخر نقدینگی، توکن LP دریافت می‌کند. استخرهای نقدینگی هم با تسهیل معاملات کاربران از آن‌ها کارمزد دریافت و سپس این کارمزدها را میان دارندگان توکن‌های LP خود توزیع می‌کنند. اگر هم کاربری بخواهد نقدینگی خود را از یک استخر خارج کند، کافی است توکن‌های LP دریافتی خود را در اختیار استخر بگذارد. گفتنی است که این توکن‌ها به‌طور معمول، امحا می‌شوند.

استخرهای نقدینگی با بهره‌گیری از الگوریتم‌های بازارسازی خودکار، تلاش می‌کنند تا ارزش توکن‌های خود را تا حد امکان به قیمت روز آن‌ها در بازار نزدیک کنند. البته هر استخر ممکن است از الگوریتم متفاوتی برای بهینه‌سازی قیمت‌ توکن‌های خود استفاده کند. برای مثال، استخرهای نقدینگی صرافی یونی سواپ از یک فرمول ساده برای حفظ نسبت قیمت‌ها استفاده می‌کنند.

هر توکن LP در حکم یک رسید مالی عمل می‌کند و علاوه‌بر قابلیت بازخرید در استخر اولیه، می‌تواند در دیگر استخرها نیز سپرده‌گذاری شود یا آنکه برای اهداف دیگری به کار رود. از جمله کاربردهای این توکن‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد:

۱- انتقال ارزش

توکن LP را می‌توان مانند هر توکن رمزارزی دیگری خرید و فروش کرد. دارنده این توکن، مالک نقدینگی متصل به آن به حساب می آید. بنابراین به سادگی می‌توان از توکن‌های LP برای نقل و انتقال ارزش و دارایی استفاده کرد.

۲- وثیقه‌گذاری

هر توکن LP مابه‌ازای مقداری نقدینگی در یک استخر است، بنابراین می‌توان از آن به‌عنوان وثیقه برای دریافت وام استفاده کرد. برخی از پلتفرم‌های دیفای، تنها رمزارزهایی همچون بیت کوین، اتریوم یا بی‌ان‌بی (‌BNB) را برای پرداخت وام قبول می‌کنند؛ اما برخی دیگر توکن‌های LP استخرهای نقدینگی را هم به‌عنوان وثیقه می‌پذیرند. بنابراین یکی دیگر از روش‌های درآمدزایی از استخرهای نقدینگی، وثیقه‌گذاری توکن‌های LP و دریافت وام در قالب استیبل کوین یا دیگر رمزارزهای معتبر است.

۳- کشت سود

از دیگر روش‌های درآمدزایی از توکن‌های LP می‌توان به کشت سود برای دریافت پاداش مرکب اشاره کرد. پروتکل‌های این حوزه، توکن‌های LP کاربران را دریافت و در دیگر پروتکل‌ها یا استخرهای نقدینگی سپرده‌گذاری می‌کنند. بنابراین کاربران می‌توانند علاوه‌بر سود استخر اولیه، از سود مرکب دیگر استخرها هم بهره‌مند شوند.

می‌توان به‌طور دستی و غیرخودکار هم این کار را انجام داد؛ اما پروتکل‌های ترکیب بازده، قادرند با سرعت و دقت بیشتری،‌ بازده مرکب بالاتری را با سپرده‌گذاری پیاپی توکن‌های LP در اختیار کاربر قرار دهند.

چگونگی تعیین قیمت در یک استخر نقدینگی

همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، در صرافی‌های غیرمتمرکز مبتنی بر بازارسازهای خودکار، دیگر خبری از دفترچه سفارش‌ها نیست و خریدار و فروشنده، به‌جای تعامل مستقیم با هم، تنها با استخرهای نقدینگی سروکار دارند. بنابراین این استخرها باید بتوانند بدون هیچ دخالت بیرونی، توکن‌های خود را قیمت‌گذاری کنند.

این قیمت‌گذاری به‌طور خودکار و با تکیه بر یک فرمول ساده انجام می‌شود که از این قرار است:

(ارزش موجودی توکن الف) * (ارزش موجودی توکن ب)= عدد ثابت

در صرافی یونی سواپ، این فرمول به شکل ساده زیر به کار رفت:

x * y = k

در این فرمول، حرف k نشان‌دهنده یک عدد ثابت است که از حاصل‌ضرب ارزش موجودی جفت‌توکن موجود در یک استخر به دست می‌آید. برای درک بهتر این فرمول به این مثال توجه کنید. فرض کنید که یک استخر نقدینگی با موجودی جفت‌ارز اتریوم/بیت کوین در اختیار داریم. هرگاه بخواهیم از این استخر، اتریوم خریداری کنیم، با اقدام به برداشت، تعداد اتریوم‌های استخر کاهش می‌یابد و از آنجا که مطابق فرمول بالا حاصل‌ضرب ارزش موجودی اتریوم در ارزش موجودی بیت کوین، عددی ثابت است، قیمت اتریوم‌های استخر افزایش پیدا می‌کند. در حالت عکس، اگر بخواهیم اقدام به واریز اتریوم به استخر کنیم، تعداد اتریوم‌های استخر افزایش می‌یابد و برای برقراری تساوی در فرمول بالا، قیمت اتریوم‌های استخر کاهش پیدا می‌کند.

فرمول ساده بالا تضمین می‌کند که همواره ارزش کل موجودی اتریوم‌ها با ارزش کل موجودی بیت کوین‌های استخر برابر باشد. با افزوده‌شدن نقدینگی جدید به استخر، فرمول بالا تغییر نمی‌کند و تنها ابعاد استخر گسترش می‌یابد.

گرچه احتمال دارد که با برداشت یا واریز مبالغ هنگفت از جفت‌ارزهای یک استخر، قیمت هر یک از ارزها از محدوده تعادلی خارج شود، اما الگوریتم‌های بازارساز خودکار به گونه‌ای عمل می‌کنند که قیمت‌ها به حالت تعادل باز گردند و با قیمت‌های روز بازار هماهنگ باشند. علاوه‌براین، با استفاده از سازوکار آربیتراژ، معامله‌گران می‌توانند از تفاوت قیمت میان جفت‌ارزهای یک استخر و صرافی‌های متمرکز، سود به دست بیاورند و همین امر، منجر به بازگشت قیمت جفت‌ارزهای استخر به محدوده تعادلی می‌شود.

مزایای استخرهای نقدینگی

از میان مزیت‌های پرشمار استخرهای نقدینگی می‌توان به این موارد اشاره کرد:

افزایش دسترس‌پذیری

همه کاربران از چهارگوشه دنیا می‌توانند به استخرهای نقدینگی دسترسی پیدا کنند و از جریان درآمدی آن‌ها بهره‌مند شوند.

ماهیت غیرامانی

استخرهای نقدینگی از نظر کنترل دارایی‌های کاربران، ماهیتی غیرامانی دارند و بنابراین کنترل منابع مالی کاربران، تنها در دستان خود آن‌ها باقی می‌ماند.

فرصت‌های درآمدزایی

کاربران به کمک استخرهای نقدینگی می‌توانند از پروتکل‌های مختلف حوزه دیفای برای افزایش درآمد خود استفاده کنند.

توسعه حوزه دیفای

استخرهای نقدینگی، دریچه تازه‌ای را در حوزه امور مالی به روی کاربران گشوده‌اند و طیفی گسترده از خدمات مالی از معامله‌گری گرفته تا دریافت وام را در اختیار آن‌ها قرار داده‌اند.

معایب استخرهای نقدینگی

استخرهای نقدینگی به‌رغم برخورداری از مزیت‌های پرشمار، معایبی نیز دارند که نباید از آن غافل شد. از جمله این معایب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

تمرکزگرایی

زمام کنترل هر استخر نقدینگی در اختیار گروهی کوچک از توسعه‌دهندگان است که با آرمان تمرکززدایی آشکارا در تضاد است.

هک و حمله سایبری

به‌کارگیری پروتکل‌های امنیتی ضعیف می‌تواند زمینه را برای سوءاستفاده هکرها و مهاجمان سایبری فراهم کند و به از دست رفتن دارایی‌های ارزشمند کاربران بینجامد.

کلاهبرداری

احتمال دارد برخی از گردانندگان استخرهای نقدینگی به یک‌باره منابع مالی موجود در استخرها را تخلیه کنند و ناپدید شوند..

زیان ناپایدار

دارایی‌های رمزارزی در معرض نوسانات گاه و بیگاه هستند؛ بنابراین وقتی دست به سپرده‌گذاری بلندمدت رمزارزهای خود در یک استخر نقدینگی می‌زنید، با افت قیمت ارزها در بازار، ممکن است دچار زیان بشوید. این زیان به دلیل آنکه تابع نوسانات بازار است، ناپایدار و غیردائمی خوانده می‌شود.

دریافت سود در یک استخر نقدینگی به چه عواملی بستگی دارد؟

همانند هر سرمایه‌گذاری دیگری، سود مشارکت در استخرهای نقدینگی هم به درجه ریسک‌پذیری شما بستگی دارد. هرچه ریسک بیشتری متحمل شوید، احتمال اینکه بازده بیشتری هم به دست آورید، بالاتر می‌رود. اما فارغ از این اصل کلی، سود دریافتی از یک استخر نقدینگی، بسته به چندین عامل، می‌تواند کم یا زیاد و حتی صفر شود.

به‌طور معمول، هر کاربری پس از سپرده‌گذاری در یک استخر نقدینگی، تعدادی توکن LP دریافت می‌کند. ارزش این توکن‌ها به‌طور مستقیم به عملکرد استخر بستگی دارد و ممکن است افزایش یا کاهش یابد. بدیهی است که هرچه بهای این توکن‌ها بیشتر شود، سپرده‌گذار استخر، سود بیشتری هم به دست می‌آورد. اما این توکن‌ها مثل هر توکن دیگری با ریسک‌های روبه‌رو هستند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

۱- سرقت یا گم شدن

اگر توکن‌های LP خود را با سهل‌انگاری از دست بدهید، دیگر سهمی هم از استخر نقدینگی و سود تقسیمی آن نخواهید داشت.

۲- اختلال در قرارداد هوشمند استخر

اگر قرارداد هوشمند پشتیبان یک استخر نقدینگی دچار نقص فنی شود، احتمال دارد که ارزش توکن‌های LP آن استخر به صفر برسد و بازخرید آن‌ها ناممکن شود. علاوه‌براین، برخی از کاربران، توکن‌های LP خود را در دیگر پروتکل‌های دیفای سپرده‌گذاری می‌کنند. این پروتکل‌ها هم بر پایه قراردادهای هوشمند توسعه داده می‌شوند و بروز نقص در این قراردادها ممکن است به نابودی دارایی‌های سپرده‌گذاری‌شده در آن‌ها بینجامد.

۳- کاهش ارزش توکن‌های اصلی استخر

اگر بهای توکن‌های اصلی موجود در استخر دچار افت شود، بدیهی است که توکن‌های LP در اختیار کاربر نیز با کاهش ارزش مواجه می‌شود. بنابراین باید حواستان باشد که پیش از وقوع نوسانات یکباره در بازار، توکن‌های LP خود را بازخرید و نقدینگی‌تان را از استخر خارج کنید.

۴- ریسک از دست دادن فرصت‌های بهتر

هر یک از استخرهای نقدینگی، نرخ‌های متفاوتی برای پرداخت سود دارند. بنابراین با انتخاب یک استخر برای سپرده‌گذاری، احتمال دارد از سود بهتر دیگر استخرها بی‌بهره بمانید. البته از یاد نبرید که سود بیشتر به معنای ریسک بیشتر است؛ پس با دقت، استخر نقدینگی مناسب خود را پیدا کنید.

استخرهای نقدینگی برای چه کسانی مناسب هستند؟

استخرهای نقدینگی همانند حساب‌های سپرده‌گذاری بانکی، روش مناسبی برای کسب سود معقول از دارایی‌ها هستند. بااین‌حال، نباید از این واقعیت غافل شد که استخرهای نقدینگی همچون دیگر ابزارهای نوظهور مالی، خالی از ریسک نیستند. بنابراین باید با یک راهبرد دقیق، دست به انتخاب استخرهای نقدینگی مناسب بزنید تا بتوانید با کمترین زیان ممکن، ارزش دارایی‌های کنونی را افزایش دهید.

استخرهای نقدینگی، گزینه مناسبی برای درآمدزایی در دوره‌های رکود بازار هستند. وقتی قیمت‌ها در یک محدوده کوچک، نوسان می‌کند، نمی‌توان به کسب سود از معامله‌گری، چندان دل بست؛ اما در این میان، استخرها با پرداخت پاداش هرچند اندک می‌توانند جریان درآمدی مناسبی را برای کاربران ایجاد کنند.

در مجموع باید گفت که استخرهای نقدینگی، از جمله بهترین روش‌های سرمایه‌گذاری برای کاربران ریسک‌گریز یا با ریسک‌پذیری اندک هستند.

۱۰ ارائه‌دهنده برتر استخرهای نقدینگی

در حوزه نوپای دیفای، پروتکل‌های مختلف فعال در بخش‌هایی همچون وام‌دهی، مبادلات غیرمتمرکز، کشت سود، دارایی‌های مصنوعی و بازی‌های بلاک چینی دارای استخرهای نقدینگی هستند. در ادامه می‌خواهیم به برخی از برترین پروتکل‌های فعال در این حوزه اشاره کنیم.

یونی سواپ | Uniswap

«یونی سواپ» را می‌توان بدون هیچ تردیدی، برترین ارائه‌دهنده استخر نقدینگی به شمار آورد. این صرافی غیرمتمرکز از جفت‌ارزهای مبتنی بر بلاک چین اتریوم پشتیبانی می‌کند و از نظر حجم مبادلات، سرآمد پلتفرم‌های معاملاتی غیرمتمرکز است. یونی سواپ، ماهیتی متن‌باز دارد و به این ترتیب، هر کاربری می‌تواند استخر نقدینگی ویژه خود را برای توکن دلخواهش راه‌اندازی کند.

از بارزترین مزیت‌های یونی سواپ، می‌توان به نرخ کارمزد معاملاتی آن اشاره کرد. در این صرافی غیرمتمرکز از هر تراکنش، تنها ۰.۳ درصد کارمزد دریافت می‌شود. یونی سواپ به سپرده‌گذاران استخرهای نقدینگی خود پاداش پرداخت می‌کند. این پاداش از محل کارمزدهای دریافتی از معامله‌گران به دست می‌آید. وقتی کاربری در یونی سواپ، اقدام به واریز دارایی‌های خود به استخر نقدینگی دلخواهش می‌کند، به تناسب ارزش سپرده، تعداد توکن یونی (UNI) در اختیار او قرار داده می‌شود. سپس کاربر می‌تواند این توکن‌ها را در بازار خرید و فروش یا در کیف‌پول خود ذخیره کند.

بلنسر | Balancer

جایگاه دوم برترین ارائه‌دهندگان استخرهای نقدینگی، بدون شک به بلنسر می‌رسد. این پروتکل مبتنی بر اتریوم، ابزارهای متنوعی را برای مدیریت غیرامانی سبدهای رمزارزی در اختیار کاربران می‌گذارد. هر کاربر می‌تواند به کمک بلنسر، استخرهای نقدینگی دلخواه خود را سفارشی‌سازی کند. علاوه‌براین، بلنسر دارای قابلیت ایجاد استخر به‌صورت ماژولار است و گزینه‌های متعددی را برای راه‌اندازی استخرهای نقدینگی خصوصی، هوشمند و اشتراکی در اختیار کاربر قرار می‌دهد.

مالکان استخرهای نقدینگی با بلنسر می‌توانند تمامی متغیرهای لازم برای مدیریت یک استخر را به دلخواه خود تعیین کنند. گفتنی است که پروتکل بلنسر همچون دیگر پروتکل‌های دیفای دارای یک توکن بومی با نماد اختصاری BAL است که در مارس ۲۰۲۰ عرضه شد.

بنکور | Bancor

«بنکور» از دیگر ارائه‌دهندگان برتر استخرهای نقدینگی است. این پلتفرم از روش‌های پیشروی بازارسازی خودکار برای مدیریت نقدینگی استفاده می‌کند. استخرهای نقدینگی بنکور دارای یک استیبل کوین بومی به نام BNT هستند که فرایند سپرده‌گذاری یا برداشت نقدینگی را بسیار ساده‌تر می‌کند.

کاربران می‌توانند علاوه‌بر BNT، از دیگر رمزارزها همچون اتر و ایاس (EOS) برای مشارکت در استخرهای نقدینگی بنکور استفاده کنند. کارمزد تراکنش‌ها در پروتکل بنکور، بین ۰.۱ تا ۰.۵ درصد متغیر است.

کرو فایننس | Curve Finance

«کرو فایننس» از دیگر ارائه‌دهندگان برتر استخرهای نقدینگی است. این پروتکل مبتنی بر اتریوم، یک استخر نقدینگی غیرمتمرکز را برای تسهیل دادوستد استیبل کوین‌ها در اختیار گذاشته است. از نقاط قوت این پروتکل می‌توان به انحراف بسیار اندک رمزارزهای موجود در استخرهای آن از قیمت روز بازار اشاره کرد.

کرو فایننس نیز همچون دیگر پروتکل‌های حوزه دیفای دارای یک توکن بومی با نماد اختصاری CRV است.

کانوکسیتی پروتکل | Convexity Protocol

از دیگر ارائه‌دهندگان برتر استخرهای نقدینگی می‌توان به «کانوکسیتی پروتکل» اشاره کرد. این پروتکل، یک استخر نقدینگی غیرمتمرکز را برای قراردادهای اختیار معامله توکن‌شده راه‌اندازی کرده است. به کمک این پروتکل، کاربران می‌توانند قراردادهای اختیار معامله وثیقه‌گذاری‌شده را ایجاد کنند و در قالب توکن به دیگر کاربران بفروشند.

از مزیت‌های کانوکسیتی پروتکل می‌توان به قابلیت بیمه نقدینگی آن اشاره کرد. به این ترتیب، کاربران می‌توانند با اطمینان خاطر بیشتری اقدام به سپرده‌گذاری در استخر نقدینگی این پروتکل کنند.

دیورسیفای | DeversiFi

«دیورسیفای» از دیگر ارائه‌دهندگان برتر استخرهای نقدینگی است. این پروتکل، یک صرافی غیرامانی نامتمرکز با بالاترین نرخ پردازش تراکنش است. گفتنی است که دیورسیفای می‌تواند از پس پردازش ۹ هزار تراکنش در هر ثانیه بر بیاید. از دیگر مزیت‌های این پروتکل می‌توان به قابلیت ایجاد استخرهای نقدینگی اشتراکی و کارمزد تقریبا صفر معاملات اشاره کرد.

دیورسیفای دارای یک قرارداد هوشمند ویژه به نام «STARKEXK» برای میزبانی از دارایی‌های کاربران است. همچنین این پروتکل یک توکن بومی به نام NEC دارد که فرایند واریز و برداشت از استخر را تسهیل می‌کند.

کیپردائو | KeeperDAO

کیپردائو از تازه‌ترین مدعیان حوزه دیفای است که استخرهای نقدینگی آن توانسته با اقبال کاربران مواجه شود. این پروتکل مبتنی بر اتریوم، همانند یک بیمه درون‌زنجیره‌ای عمل می‌کند.

کارمزد سپرده‌گذاری در استخر کیپردائو برابر با ۰.۶۴ درصد است. این پروتکل، پنج استخر مختلف را برای کشت سود در اختیار کاربران می‌گذارد. کاربرها می‌توانند با توکن بومی این پروتکل با نام ROOK اقدام به واریز یا برداشت نقدینگی خود بکنند.

کایبر نتورک | Kyber Network

«کایبر نتورک» از دیگر ارائه‌دهندگان برتر استخرهای نقدینگی در حوزه دیفای است. این پروتکل، تجربه کاربر منحصربه‌فردی را در اختیار کاربر می‌گذارد. همچنین به دی‌اپ‌ها (اپ‌های غیرمتمرکز) امکان می‌دهد تا بتوانند خود دست به عرضه نقدینگی بزنند.

توکن بومی کایبر نتورک یعنی KNC نقش مهمی در این پروتکل ایفا می‌کند. پاداش‌های سپرده‌گذاران استخر نقدینگی با این توکن پرداخت می‌شود.

او آی ان فایننس | OIN Finance

«او آی ان فایننس» از مدعیان تازه حوزه دیفای در زمینه ارائه استخر نقدینگی است. این پروتکل بر پایه بلاک چین «آنتولوژی» (Ontology) پیاده‌سازی شده است. کاربران می‌توان از طیف گسترده‌ای از قابلیت‌های استخر نقدینگی او آی ان فایننس بهره ببرند که از جمله آن‌ها می‌توان به استیبل کوین و کیف پول اختصاصی، برنامه‌های وام‌دهی و مبادلات غیرمتمرکز نام برد.

این پروتکل هنوز در ابتدای مسیر توسعه خود قرار دارد و به‌تازگی هم موفق شده مبلغ هنگفتی را برای تحقق اهدافش جمع‌آوری کند.

آی‌سی‌تی‌ای | ICTE

آخرین ارائه‌دهنده برتر استخر نقدینگی در این فهرست، پروتکل «آی‌سی‌تی‌ای» است. این پروتکل، مبادلات میان‌پلتفرمی را تسهیل می‌کند. به بیان دیگر، آی‌سی‌تی‌ای با بهره‌گیری از پروتکل‌های دیفای، میان صرافی‌های ابرپایه (Cloud-Base) پل می‌زند و شبکه‌های بلاک چینی مختلف را بهم متصل می‌کند.

اتصال صرافی‌های مختلف از طریق استخر نقدینگی آی‌سی‌تی‌ای به کاهش دغدغه‌های امنیتی و همچنین افزایش سرعت معاملات می‌انجامد.

جمع‌بندی

استخرهای نقدینگی، یکی از فناوری‌های اساسی و در حکم ستوان فقرات برای حوزه دیفای هستند. این پدیده‌های نوآورانه، مبادلات غیرمتمرکز، وام‌دهی، کشت سود و دیگر کاربردهای پرشمار دیفای را برای کاربران تسهیل می‌کنند. بار تأمین مالی پروتکل‌های حوزه امور مالی غیرمتمرکز بر دوش استخرهای نقدینگی قرار دارد و بعید است که نقش آن‌ها در آینده دیفای کمرنگ شود.