دارایی دیجیتال چیست؟ آشنایی با تاریخچه و کاربرد

تا به امروز تعاریف متعددی از دارایی‌های دیجیتال ارائه شد‌ه است که هر کدام می‌تواند در جای خود درست باشد. باید بگوییم در حالت کلی به تمامی پدیده‌هایی که مالکیت آن‌ها در دنیای فیزیکی معنا پیدا نمی‌کند و ادعای مالکیت آن‌ها نیازمند وجود فضای الکترونیک باشد، یک دارایی دیجیتال می‌‌گویند.

با این تفسیر، تمامی مواردی که ممکن است برای هر شخصی ارزشمند باشند را می‌توانیم در دسته دارایی‌های دیجیتال قرار بدهیم. فایل‌های تصویری، صوتی و ویدئویی از ابتدایی‌ترین مواردی هستند که می‌توانیم به آن اشاره کنیم. در این مقاله از آکادمی مزدکس شما را با مفهوم دارایی‌های دیجیتال آشنا خواهیم کرد.

تاریخچه دارایی‌های دیجیتال | Digital Asset

به لطف پدیدار شدن مفاهیمی همچون دنیای دیجیتال، اینترنت و بلاکچین، هربار فصل جدیدی از دارایی‌های دیجیتال آغاز شده است. با تعاریفی که تا کنون ارائه داده‌ایم، شاید بتوان نخستین دارایی‌های دیجیتال را، فایل‌های نوشتاری و تصویری‌ای دانست که در نسل اول کامپیوترها ایجاد می‌شدند.  با این وجود پیش از پیدایش اینترنت، انتقال این دارایی‌ها بین افراد، با چالش‌های متعددی روبه‌رو بود و محدود به دایره ارتباطی خاصی از افراد می‌شد. 

اینترنت زمینه‌ای را فراهم کرد تا مردن بتوانند دارایی‌های دیجیتال خود را در ابعاد گسترده‌تری به اشتراک بگذارند و دسته‌های جدیدی از این دارایی‌ها را ایجاد کنند. موسیقی، تصاویر، فیلم‌ها و سایر فایل‌های چندرسانه‌ای از مهم‌ترین موارد قابل انتقال در بستر اینترنت هستند. 

در سال ۲۰۰۸ با خلق یک مفهوم جدید به نام بلاکچین توسط فردی ناشناس به نام ساتوشی ناکاموتو، بستر انتقال جدیدی برای دارایی‌ها به وجود ‌آمد. تحول گسترده‌ای که بلاکچین در دارایی‌های دیجیتال ایجاد کرد، فراهم کردن قابلیت انتقال مالکیت در کنار انتقال دارایی بود. اینترنت به تنهایی توانایی انتقال مالکیت را ندارد و برای انجام این کار، نیازمند حضور نهادهای واسط، از جمله بانک‌ها است. 

تعریف دارایی دیجیتال

تعریفی که از دارایی‌های دیجیتال پس از پیدایش بلاکچین به وجود آمد‌ه، بسیار متفاوت با آن چیزی است که تا قبل از آن در اختیار داشته‌‌ایم. در دنیای اینترنت هر چیزی را می‌توانستیم یک دارایی دیجیتال بنامیم؛ از دامنه یک سایت‌ محبوب تا یک تصویری که در فضای وب آن را به اشتراک می‌گذاشتیم. بلاکچین، به مالکیت بر دارایی‌های دیجیتال معنا بخشید و کاربران را قادر ساخت تا تجربه انتقال مالکیت بدون حضور اشخاص واسط را تجربه کنند.  

انواع دارایی دیجیتال کدامند؟

شاید ذکر دو عبارت انگلیسی، کمک بسیاری به درک بهتر مفهوم دارایی‌های دیجیتال بکند. Digital asset و Crypto asset، دو عبارت کلیدی این حوزه هستند. Crypto asset مفهومی است که بعد از پیدایش بلاکچین ایجاد شد‌ه است و رمزنگاری، ماهیت اصلی این دسته از دارایی‌ها ا‌ست. نقطه‌ای که تمایز را میان قالب دیجیتال و کریپتو در یک دارایی ایجاد می‌کند، قابلیت انتقال مالکیت دارایی‌ها به لطف فرایند رمزنگاری است. 

پیش‌تر به این مسئله اشاره کردیم که می‌توان هر دارایی ارزشمندی را در فضای الکترونیک، یک دارایی دیجیتال بنامیم و محدودیت خاصی را نمی‌توان برای این دسته از دارایی‌ها قائل شد. فایل‌های متنی یا صوتی، فایل تصویری و ویدئویی، دامنه سایت‌ها و … همگی می‌توانند مصداق یک دارایی دیجیتال باشند که می‌توان آن‌ها را به سادگی با دیگران به اشتراک گذاشت. 

در سمت مقابل هنگامی که صحبت از Crypto asset می‌شود، با معقوله‌ای کاملا متفاوت روبه‌رو هستیم. همان طور که به آن اشاره شد، دارایی‌های دیجیتال در بستر بلاکچین رمزنگاری می‌شوند و شناسه منحصربه‌فرد خود را پیدا می‌کنند. انتقال یک شناسه منحصربه‌فرد از طریق شبکه‌های بلاکچین، به معنای انتقال مالکیت نیز هست و افراد می‌توانند علاوه بر به اشتراک گذاری دارایی‌های دیجیتال خود، آن‌ها را معامله نیز بکنند. 

کاربردها و ویژگی‌های دارایی‌های دیجیتال

به‌طور قطع، در بسیاری از موارد، رهایی از نسخه‌های فیزیکی اسناد و مدارک، کمک بسیار بزرگی در ثبت و نگهداری مطمئن‌تر آن‌ها کرده است؛ هم‌چنین روند اجرایی و مدیریتی را تا حد زیادی بهبود بخشید‌ه است. با این وجود، تمامی کاربردهایی که دارایی‌های دیجیتال در فضای اینترنت و به اشتراک‌گذاری آن‌ها داشت، عدم قطعیت در مالکیت و عدم توانایی در انتقال مالکیت دارایی‌ها، از بزرگ‌ترین چالش‌های موجود بود. دارایی‌های رمزنگاری شده یا  همان Crypto Assetها موانع بسیاری را در این حوزه از پیش‌ روی افراد بردا‌شته ا‌ست و بلاکچین مانند یک دفتر کل توزیع‌شد‌ه مسئولیت ثبت و نگهداری اطلاعات را برعهد‌ه دارد. با گسترش محبوبیت فناوری بلاکچین، مفهومی به نام توکن‌های غیرقابل مثلی نیز پدید آمد و تفاوت آن‌ها دیگر دسته توکن‌ها، در منحصربه‌فردی و یکتا بودن آن‌ها بود‌ه ا‌ست.

این دسته از توکن‌ها که NFT نامیده می‌شوند،‌ کاربردهایی از جمله قابلیت شخصی‌سازی فایل‌ها و منحصربه‌فرد بودن هر فایل را به مرحله اجرا درآورد‌ه است. تا جایی که امروزه هر چیزی قابلیت NFT شدن دارد. از یک تصویر گرافیکی تا یک نوشته منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی. هنگامی که ویژگی‌های یک دارایی به‌طور کامل وابسته به مالک آن دارایی باشد، بالاترین سطح از شخصی‌سازی را در هر دارایی می‌توان اعمال کرد. با تفسیر،‌ می‌توان ارزش هر دارایی را وابسته به مالک آن دانست و ویژگی‌های هر اثر،‌ متناسب با مالک کنونی آن، متغیر با‌شد. 

NFT؛ زیرساختی برای متاورس

شاید بتوان NFTها را یک زیرساخت اساسی برای ایجاد مفهومی به نام متاورس دانست. متاورس، دنیایی مجازی و موازی با دنیای کنونی که تجربه‌ای بی‌سابقه را به کاربران در تعامل‌های فردی و گروهی ارائه می‌دهد. متاورس در نظر دارد یک زندگی و شخصیت‌ منحصر به فرد از هر شخص در یک دنیای تماما دیجیتال بسازد. طبیعتا ساخت چنین دنیایی، به طور مستقیم با مفهوم مالکیت و دارایی هر فرد گره خور‌ده است. به همین علت دارایی‌های دیجیتال لازمه اصلی شکل‌گیری چنین دنیایی است. 

رابطه بلاکچین با دارایی دیجیتال چیست؟

همان‌طور که پیش‌تر به آن اشاره کرده‌ایم، تحولی که بلاکچین در تعریف دارایی‌های دیجیتال ایجاد کرده است. تغییری بسیار تاثیرگذار و مهم بوده است و طبقه‌بندی دارایی‌ها را به قبل و بعد از خود تقسیم کرده است. انتظار می‌رود تا در آینده نیز، طبقه‌بندی‌های صورت‌گرفته از دارایی‌های دیجیتال، به‌طور کامل وابسته به کاربردهای این فناوری با‌شد. به عبارتی این بلاکچین است که تعیین می‌کند که کدام دارایی‌ها تا چه انداز‌ه می‌توانند ارزشمند و کاربردی باشد.
این روزها نخستین انقلابی که در بازتعریف دارایی‌ها قابل لمس است را با مفهومی به نام متاورس در حال تماشا هستیم. پیش‌بینی می‌شود که این تحولات محدود به این مفهوم نمی‌شود. در آینده‌ای نزدیک و به لطف بلاکچین، کاربردهای متعدد دیگری نیز به دارایی‌های دیجیتال افزوده می‌شود.

جمع‌بندی

در این مقاله از آکادمی مزدکس به تاریخچه تحولات دارایی‌ها و شکل‌های مختلف آن پرداختیم و آخرین تغییرات صورت‌گرفته در این زمینه را که به وسیله تکنولوژی بلاکچین ایجاد شده است را مورد بررسی قرار دادیم. آگاهی از این تغییر و تحولات می‌تواند ما را در مسیر بهتری از مدیریت سرمایه و کنترل دارایی قرار دهد.