دنیای رمزارزها در سالی که گذشت و پیش‌بینی برای سال ۲۰۲۳

سال 2022، سالی پر از اتفاقات شگفت‌انگیز در دنیای رمزارزها بود. در این گزارش، آکادمی مزدکس به بررسی 10 رخداد و روند مهم رمزارزی پرداختیم و در ادامه، پیش‌بینی‌های جالب در مورد سال 2023 آورده شده است.

مروری بر سال 2022

در سال 2020، جهان فشارهای اقتصادی و ژئوپلیتیکی متعددی همچون سیاست‌های انقباضی بانک‌های مرکزی برای مقابله با تورم، جنگ اوکراین، چالش‌های شرکت‌های در تأمین و مدیریت مواد اولیه در زنجیره تأمین خود و فراگیری کوید 19 را تجربه کرد. نتایج این بحران‌ها خود را در رشد 2/3 درصدی GDP جهان (این عدد در سال 2022 در حدود 6 درصد بود) و نرخ تورم 8/8 درصدی نشان داد.

در سال 2022، اقتصاد جهانی در کنار کاهش میزان GDP، تورم بیشتری را نیز تجربه کرد

علاوه بر این بحران‌های اقتصادی کلان، بازار رمزارزها نیز با چندین اتفاق ناگوار دیگر روبرو شد. از مهم‌ترین این موارد می‌توان به سقوط ارز باثبات ترا (Terra) و ورشکستگی FTX اشاره کرد. هر دوی این اتفاقات و ریزش بازار، اثری موج‌گونه، تشدید‌کننده و مخرب ایجاد کرد و تأثیرات بدی بر کل اکوسیستم رمزارزی داشت که منجر به کاهش اعتماد به این بازار شد. به گفته بسیاری از افراد و تریدرها، علی‌رغم نوسانات قیمتی بازار رمزارزها در سال 2022، این بازار هنوز در زمستان خود به سر می‌‌برد.

در بازار رمزارزها، چرخه‌ها به‌صورت تقریبی، 4 سال زمان می‌برند؛ بعد از هر چرخه خرسی، برای مدتی بازار وارد دوران ثبات خواهد شد.

از به‌روزرسانی مرج اتریوم که در 15 دسامبر سال 2022 به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و مؤثرترین رخدادهای صنعت رمزارز در سال 2022 یاد می‌کنند. یکی از بزرگ‌ترین تأثیرات این به‌روزرسانی که منجر به تغییر الگوریتم اجماع اتریوم از اثبات کار به اثبات سهام شد، کاهش 95/99 درصدی مصرف انرژی این شبکه است. پس از مرج، ریگ‌های پرمصرف کارت گرافیکی جای خود را به احراز کننده یا ولیدیتورهایی دادند که تراکنش‌ها را بررسی و صحت‌سنجی می‌کنند. در حال حاضر برآورد می‌شود، مصرف انرژی شبکه اتریوم با استفاده از الگوریتم اجماع PoS، در حدود یک درصد شبکه PayPal باشد.

مقایسه میزان مصرف شبکه اتریوم با سایر صنایع و کسب‌وکارها

در پی اعلام ورشکستگی صرافی FTX در اواخر سال 2022، سهم صرافی‌های غیرمتمرکز یا همان DEX در بازار تبادلات رمزارزی رشد کرد. در نوامبر سال 2022، 14درصد تبادلات رمزارزی توسط DEXها مدیریت شد که این عدد در اکتبر همان سال 9 درصد بود. علاوه بر این، با رشد استفاده از کیف‌پول‌های غیرحضانتی (non-custodial wallets)، کاربران رمزارزی نشان دادند که مایل‌اند کنترل کاملی بر دارایی‌های رمزارزی خود داشته باشند.

مقایسه میزان مبادلات رمزارزی عادی (Spot) در صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز

در سال 2022، بلاکچین‌های لایه یک جدید همانند Aptos و Sui توجهات زیادی را به خود جلب کرد. ازآنجایی‌که توسعه‌دهندگان هر دوی این شبکه‌ها پیش‌تر در تیم توسعه‌دهنده پروژه لیبرای فیس‌بوک فعال بودند، این دو شبکه از یک فناوری مشترک شامل موتور موازی و زبان برنامه‌نویسی Move استفاده می‌کنند. در کنار این دو پروژه، شبکه بلاکچینی Cronos نیز توانست با موفقیت به مسیر خود ادامه دهد.

معیار	Cronos	Avalanche	Aptos	Sui
امکانات	سازگاری با ماشین مجازی اتریومTendermintPoAقابلیت همکاری متقابل با سایر بلاکچین‌ها	پروتکل‌های SnowDAGSubnet	الگوریتم اجماع AptosBFTBlock-STMMove	Narwhal & BullsharkSui Move
الگوریتم اجماع	Tendermint + PoA (مبتنی بر اثبات سهام)	C-Chain: SnowmanX-Chain: AvalancheP-Chain: Snaowman	AptosBFT (مبتنی بر اثبات سهام)	Narwhal & Bullshark (مبتنی بر اثبات سهام)
TPS اعلامی	هزاران	بیش از 4500	130 هزار	بیش از 130 هزار
زمان بسته شدن بلوک	5 تا 6 ثانیه	کمتر از 2 ثانیه	کمتر از یک ثانیه	برای تراکنش‌های ساده، بلادرنگ است و برای تراکنش‌های پیچیده بین 2 تا 3 ثانیه

استیک کردن در الگوریتم اجماع اثبات سهام نیازمند قفل کردن میزانی توکن است. این بدان معناست که دارنده توکن بایستی بین کسب سود یا حفظ نقدینگی برای مشارکت در فرایند استخراج بلوک‌ها، یکی را انتخاب کند. استیک کردن شناور یا همان Liquid staking (لیکوئید استیکینگ) تلاش دارد امکانی را ایجاد کند که دارندگان توکن از هر دو مزیت کسب سود و حفظ نقدینگی تواماً برخوردار شوند. به دلیل همین امکانات و انعطاف‌پذیری لیکوئید استیکینگ، این شیوه در سال 2022، به شدت مورد اقبال قرار گرفت. بر اساس بازار توکن‌های لیکوئید استیکینگ، رمزارز اتر (ETH) محبوب‌ترین انتخاب در میان کاربران است. پروژه Lido Finance توانسته در میان سایر پروژه‌های فعال در بازار استیک شناور، با سهم 78% یکه‌تازی کند.

افزایش علاقه‌مندی به لیکوئید استیکینگ در سال 2022

در نیمه اول سال 2022، بازار توکن‌های غیرقابل‌معاوضه یا همان NFT با حجم بازار بسیار روبه رشدی روبرو شد. در مه سال 2022، پلتفرم OpenSeea، رکورد فروش روزانه 544 میلیون دلار را ثبت کرد. علیرغم کاهش حجم معاملات در ماه‌های اخیر، مشارکت هنرمندان و شرکت‌ها و نوآوری در زمینه NFTها ادامه دارد.

مقایسه فروش روزانه دو پلتفرم عرضه NFT در پلتفرم‌های OpenSea و LooksRare

با وجود رکود در بازار رمزارزها، سال 2022، یک رکورد دیگر نیز به نام خود به ثبت رسانده است. در این سال روزانه در حدود یک میلیون نفر در بازی‌های بلاکچینی مشغول بازی بودند. در حال حاضر، بلاکچین Wax، با داشتن روزانه 315 هزار بازیکن، رهبر بازار بازی‌های بلاکچینی است. این بستر میزبان بهترین بازی‌های بلاکچینی همانند Splinterlands و Farmers World است.

در زمینه ابزارهای توسعه بازی‌های بلاکچینی، Cronos، بسته جامع توسعه بازی در اکوسیستم کرونوس را با نام Cronos Play ایجاد و عرضه کرده است. بسته Cronos Play یکی از اساسی‌ترین محورهای استراتژی کرونوس برای جلب و هدایت میلیون‌ها کاربر به سمت Web3 است و تقریباً هرآنچه برای توسعه بازی نیاز است را در اختیار توسعه‌دهندگان قرار می‌دهد.

با وجود ریزش بازار رمزارزها، هنوز بازی‌های بلاکچینی روزانه در حدود یک میلیون کاربر دارند

شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر بلاکچین در سال 2022، توانستند توجهات را به‌سوی خود جلب کنند. رشد شدید تعداد کیف‌پول‌هایی که با قراردادهای هوشمند dAppهای شبکه‌های اجتماعی در تعامل هستند، خود اثباتی بر این ادعا است.

تعداد کیف‌پول‌هایی که با قراردادهای هوشمند dAppهای شبکه‌های اجتماعی در تعامل هستند

حجم سرمایه‌گذاری و حمایت از پروژه‌های بلاکچینی همچنان رو به رشد است. در جهان تنها در نیمه اول 2022، 29 میلیارد دلار در این زمینه سرمایه‌گذاری شده است و در این میان پروژه‌های فعال در زمینه پروژه‌های زیرساختی و وب3 همانند NFT، بازی‌های بلاکچینی و متاورس، بیشترین سرمایه را جذب کردند. مجموع سرمایه‌گذاری صورت گرفته در نیمه اول سال 2022، از کل سرمایه گردآوری شده در سال 2021 پیشی گرفت و در مجموع در این سال پروژه‌های بلاکچینی توانستند 2/30 میلیارد دلار جذب سرمایه کنند. در میان دسته‌های مختلف پروژه‌های بلاکچینی، دسته خدمات بلاکچینی توانسته است 592 بار جذب سرمایه کند و بعد از آن دسته‌های DeFi و GameFi قرار دارد.

تعداد و میزان جذب سرمایه صورت گرفته در پروژه‌های بلاکچینی در سال 2022

در سال 2022 نفوذ و هک‌ ابزارهای بلاکچینی همچنان ادامه داشت و بسیاری از شبکه‌های بلاکچینی را مجبور به تمرکز بر مسائل امنیتی خود کرد. میزان کل دارایی به سرقت رفته در هک‌های صورت گرفته در سال 2022 در دنیای بلاکچین و رمزارزها در حدود 7/3 میلیارد دلار بود. این میزان نسبت به سال گذشته خوشبختانه 63 درصد کاهش داشته است و در این میان آسیب‌پذیری بریج‌ها یا همان قراردادهای هوشمند واسط میان دو بلاکچین، باعث و دلیل 33 درصد این سرقت‌ها بوده‌اند.

آمارهایی از میزان هک‌های صورت گرفته در خدمات و ابزارهای بلاکچینی

بازار بلاکچین و رمزارزها در سال 2023

با وجود شرایط چالش برانگیز کلان، پذیرش کریپتو در سال 2022 همچنان با قدرت رو به رشد بود. در نوامبر سال 2022، تعداد دارندگان رمزارز در جهان را مرز 400 میلیون نفر گذشت و به عدد 402 میلیون نفر رسید. در طول این سال نرخ رشد متوسط فراگیری رمزارزها در میان مردم 9/2 درصد بوده است. بر اساس شرایط بازار، انتظار آن می‌رود که دارندگان رمزارز در انتهای سال 2023 به 600 تا 800 میلیون نفر برسد.

تعداد دارندگان رمزارز در جهان به همراه نرخ رشد فراگیری رمزارزها در میان مردم

در بخش بازی‌های بلاکچینی، انتظار می‌رود در طول یک یا دو سال آینده شاهد ظهور چند بازی بسیار عالی و با کیفیت باشیم. بازی‌هایی که با ادغام فضای بازی جذاب با فناوری بلاکچین، تجربه جدید در اختیار بازیکنان قرار دهد.

از سویی دیگر، رشد کاربردهای توکن‌های سول‌باند (Soulbound Token) یا همان SBT نیز می‌تواند محرک دیگری به سمت رشد در این بازار باشد. توکن‌های SBT در واقع NFTهایی هستند که به هویت یک فرد یا یک نهاد وابسته و مرتبط بوده و قابل انتقال و مبادله نیستند. در واقع با ظهور متاورس به عنوان دنیای دیجیتالی، توکن‌های SBT به‌منظور تعریف شخصیت و هویت افراد و سازمان‌ها شکل گرفتند. هدف این توکن‌ها، نشان دادن هویت اجتماعی، سوابق کاری و تحصیلی، علایق و …. دارنده توکن است. این توکن‌ها در واقع چیزی شبیه رزومه فرد یا شرکت است. با توسعه و ترویج توکن‌های SBT، ایجاد و تحقق جامعه غیرمتمرکز یا همان DeSoc و جوامع متاورسی نیز رونق یافته و انتظار آن می‌رود که SBT بتواند روح تازه‌ای به پروژه‌های متاورسی بدمد.

جامعه غیرمتمرکز به جامعه‌ای اطلاق می‌شود که در مالکیت افراد بر دارایی‌هایشان توسط خودشان و نه نهادهای واسطی همانند بانک تعیین و  منتقل می‌شود.

در سال 2022، توجه بسیاری از توسعه‌دهندگان فعال در فضای Web2 به سمت توسعه راهکار در دنیای Web3 معطوف شد. در این سال دانلود دو کتابخانه معروف توسعه وب 3 به نام Ethers.js و Web3.js نسبت به سال 2018، ده برابر افزایش داشت. این هجوم بی‌سابقه توسعه‌دهندگان به سمت Web3 در کنار اعلام نشانه‌هایی برای رشد این بازار، خود منجر به رشد شرکت‌های فعال در زمینه توسعه محصولات و ابزارهای متاورسی نیز خواهد شد.

در سال 2022 و پس از بروز چند ورشکستگی در بازار رمزارزها و هک چند محصول و بریج بلاکچینی، مسئله آموزش کاربران و رعایت نکات امنیتی مجدداً بر سر زبان افتاد. انتظار می‌رود در سال 2023، این روند ادامه داشته باشد و فعالان این حوزه در زمینه تولید محتوای آموزشی و ارتقاء سطح امنیت خود سرمایه‌گذاری بیشتری کنند. این بدان معناست که در سال 2023 شاهد رشد سرمایه‌گذاری پلتفرم‌ها در بررسی و ارزیابی مستمر وضعیت امنیتی از یک‌سو و افزایش تعداد و حجم پروژه‌های آموزشی از سویی دیگر خواهیم بود.

علاوه بر موارد بالا، در سال 2023، بایستی حوزه‌های دیگری همچون زیرساخت‌های بلاکچینی جدید، الگوریتم‌های اثبات دانش صفر، برنامه‌های کاربردی DeFi و به‌روزرسانی شانگهای در شبکه اتریوم را زیر نظر داشت.